Libellenjaar 2018

In de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) worden alle natuurwaarnemingen van Nederland verzameld. Zo komen onder andere de gegevens uit de invoerportalen Waarneming.nl en Telmee hierin terecht, maar ook allerlei anderen leveren gegevens. Als we kijken welke soorten het meest zijn gemeld in 2018 dan kunnen we op twee manieren kijken, naar het aantal waarnemingen en het aantal waargenomen individuen.

De meeste waarnemingen in de database zijn van de gewone oeverlibel (16.562), gevolgd door lantaarntje (12.758), grote keizerlibel (11.234), viervlek (10.628) en bruinrode heidelibel (9.217).

Als we kijken naar de meeste individuen dan komen we in de top 5 vier soorten juffertjes en maar één grotere ‘echte’ libel tegen. Nummer één is de azuurwaterjuffer (80.738), gevolgd door viervlek (74.454), watersnuffel (69.605), weidebeekjuffer (67.140) en lantaarntje (63.139). Dit is ook wel logisch, want juffertjes zitten vaak met vele tientallen tot honderden bijeen, terwijl veel van de grotere libellen territoriaal zijn en dus minder in groepen voorkomen. De viervlek is hierop een uitzondering, want daarvan kom je soms ook grote aantallen bijeen tegen.

Een aantal zeldzame soorten werd in 2018 erg veel waargenomen. Zeer opvallend was de enorme uitbreiding van de sierlijke witsnuitlibel. Deze werd op erg veel plekken waargenomen, waarschijnlijk is er vanuit het buitenland een flinke influx geweest. Of dit blijvende vestigingen zijn of dat het incidenten waren zullen de komende jaren uitwijzen. Een andere uiterst zeldzame soort, de oostelijke witsnuitlibel, werd ook op een aantal plaatsen aangetroffen, waaronder het Kuinderbos. De kleine tanglibel lijkt zich echt in ons land te hebben gevestigd, deze beeksoort is langs de Worm in Limburg met wel acht bij elkaar waargenomen.

Niet met alle libellen gaat het goed. De gewone bronlibel, die nog maar enkele vliegplaatsen heeft in ons land, heeft het moeilijk en de droge zomer heeft hier niet geholpen. De maanwaterjuffer is een juffertje dat op vrij veel plaatsen op de zandgronden voorkwam, maar de laatste jaren zien we deze uit allerlei gebieden verdwijnen, zonder dat we daar precies de oorzaak van weten. Hier zullen we de komende tijd snel proberen te achterhalen waardoor het komt, zodat maatregelen kunnen worden genomen voor behoud en herstel van dit juffertje.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: azuurwaterjuffer)