Kleine tanglibel nu echt in Nederland?

Op 2 juli zijn door Jo Hermans langs de Worm bij Kerkrade twee kleine tanglibellen gezien. De weken daarna werden hier meer kleine tanglibellen gezien, tot wel acht individuen tegelijk. De Worm is een zijriviertje van de Roer en is op dit traject sterk meanderend. Langs de Worm liggen grindbanken en de stroomsnelheid is vrij hoog, daarmee lijkt het een erg geschikte rivier voor de kleine tanglibel. Het is dus zeer goed mogelijk dat zich hier een populatie kan handhaven en we de kleine tanglibel over enige tijd als een inheemse soort moeten beschouwen. De hoge aantallen maken het onwaarschijnlijk dat het incidentele zwervers zijn.

De kleine tanglibel is een bekende verschijning van vakanties in Frankrijk en de Ardennen, maar is in Nederland altijd erg zeldzaam geweest. Het is een libel van stenige beken en riviertjes, een habitat dat in Nederland erg weinig voorkomt. In de Ardennen in België en Luxemburg, waar dit soort riviertjes meer voorkomt, is de kleine tanglibel niet zeldzaam.

Er zijn in het verleden verschillende keren kleine tanglibellen in Nederland gevonden, met name langs de Grensmaas en de Roer en Swalm, maar dat heeft nooit standgehouden. Doordat er ook larvenhuidjes gevonden zijn, weten we dat de kleine tanglibel zich ook in Nederland voortgeplant heeft, maar tot een echte stabiele populatie was het nog niet gekomen. Het ligt voor de hand te denken dat de kleine tanglibel profiteert van klimaatverandering, zoals veel nieuwkomers onder de Nederlandse libellen. De kleine tanglibel komt echter niet alleen ten zuiden van ons voor, in Scandinavië en de Baltische staten is het minder warm dan in Nederland, maar ook daar zijn veel populaties. Het is dus waarschijnlijk niet primair het klimaat maar eerder het gebrek aan geschikt habitat waardoor hij in Nederland ontbrak. Gezien de zeldzaamheid van dit type habitat, met een goede waterkwaliteit, zal het in Nederland ook geen algemene soort worden. Maar het is erg leuk dat we waarschijnlijk een populatie hebben in Nederland, of eigenlijk een halve populatie, want de Worm vormt de grens met Duitsland.

Tekst Roy van Grunsven, De Vlinderstichting
Foto’s: Christophe Brochard; Antoine van der Heijden