Online lezing: een kijkje in de diverse wereld van schimmels

In Nederland komen duizenden soorten schimmels voor. Elke soort schimmel heeft een unieke levenswijze. Veel soorten schimmels, waaronder veel paddenstoelen, groeien op dood materiaal van planten of bomen. Er is ook een groep schimmels die gebroederlijk samen met algen leeft: de korstmossen. Er zijn weer andere soorten schimmels die op korstmossen of mossen parasiteren: de (korst)mosparasieten. Wat kenmerkt deze groepen soorten in uiterlijk, levenswijze en ontstaan? Op maandag 24 mei om 19:30 uur organiseren de NMV en Bryologische en Lichenologische Werkgroep (BLWG) van de KNNV een online-lezing.

Henk-Jan van der Kolk zal dan ingaan op diverse groepen schimmels, waaronder vrijlevende schimmels, korstmossen en (korst)mosparasieten. Aan de hand van aansprekende soorten worden de verschillen en overeenkomsten in levenswijze van deze groepen toegelicht.

Paddenstoelen en korstmossen

Paddenstoelen en korstmossen worden meestal als twee aparte soortgroepen gezien. Toch is het in het veld niet altijd duidelijk of een soort een paddenstoel of korstmos is. Wat eruitziet als een vrij levende paddenstoel of schimmel, kan soms toch een korstmos blijken te zijn, en andersom.

Dit roept de vraag op of korstmossen eigenlijk wel een duidelijk gescheiden groep vormen van de overige schimmels. Het blijkt dat korstmossen meerdere keren in de evolutie zijn ontstaan. Om het nog lastiger te maken zijn er ook schimmels waarbij het (nog) niet duidelijk is of ze een korstmos zijn of niet.

Parasieten op mossen en korstmossen

Een groep schimmels met een bijzondere levenswijze zijn (korst)mosparasieten. Er zijn honderden soorten schimmels die op (korst)mossen parasiteren. Omdat de soorten erg klein zijn, is er maar weinig bekend over de levenswijze van deze groep. Wel is duidelijk dat veel parasieten maar op één soort mos of korstmos groeien en niet op andere soorten kunnen leven. Door gericht te zoeken naar parasieten op hun gastheren, blijken veel soorten algemener voor te komen dan oorspronkelijk gedacht. De parasiet Lichenochora weillii, die specifiek op grauw rijpmos groeit, was tot 2015 slechts eenmaal in Nederland gevonden. Door gericht te zoeken is hij nu bekend van meer dan honderd locaties.

Tekst: Henk-Jan van der Kolk, Nederlandse Mycologische Vereniging, Bryologische en Lichenologische Werkgroep KNNV
Foto's: Henk-Jan van der Kolk (leadfoto, Grote stipjes (Arthopyrenia lapponina) groeit op gladde schors: is het een korstmos of niet?); Koos Werther