Oeveraas - primair

Week van de eendagsvlieg: oeveraas

EIS Kenniscentrum Insecten, SoortenNL
8-SEP-2024 - Het is deze week de week van de eendagsvlieg. Dat betekent elke dag een nieuwe eendagsvlieg! Vandaag het oeveraas. In deze serie behandelen we zeven soorten haften, ter ere van de onlangs verschenen entomologische tabel ‘Haften van de Benelux’ waarmee je de 83 soorten op naam kunt brengen.

In het eerste bericht in deze serie werd uitgelegd wat eendagsvliegen of haften zijn. In eerdere berichten stonden de gewone tweevleugel, het schoraas, de gele driestaart, de gewapende eendagsvlieg, de goudvleugel en de grote slijkhaft centraal. Vandaag, in het laatste deel, is het oeveraas aan de beurt.

Oeveraas, sinds 1907 uit Nederland verdwenen

Oeveraas is de meest legendarische eendagsvlieg. Al in 1675 schreef Jan Swammerdam erover, omdat hij zo gefascineerd was door de gigantische zwermen die hij in namiddagen in juni observeerde: "Ephemeri vita of afbeeldingh van ’s menschen leven, vertoont in de wonderbaarelijcke en nooyt gehoorde historie van het vliegent ende een-dagh-levent haft of oever-aas." Ook de eerste beschrijving volgens de Linneaanse taxonomie van deze soort komt uit Nederland, want de soort kon gevonden worden langs de Rotterdamse Maas en in de hoofdstromen van de Rijntakken. Het is dan ook extra triest dat deze soort sinds 1907 volledig uit Nederland is verdwenen, terwijl het hier zo’n grote rol heeft gespeeld in de entomologie. Nu zijn ze alleen nog maar te vinden in de Donaudelta en de Tisza in Hongarije, waar ze Tiszabloemen worden genoemd vanwege hun bijzondere paringsritueel. Deze rivieren zijn nog 'vrij', waardoor er steile kleibanken kunnen ontstaan waar de larven diep in kunnen graven. Die zijn in West-Europa volledig verdwenen door het vastleggen van de rivieren middels kribvakken. Het ziet er dan ook niet naar uit dat de zwermen oeveraas ooit nog zullen terugkeren naar de oevers van de Maas.

Iedere week staat een plant, dier of schimmel centraal in de Week van … Het is een initiatief van SoortenNL, hét kennisnetwerk voor wilde planten en dieren van Nederland. Een netwerk van organisaties die toegepast onderzoek doen en natuurgegevens verzamelen met hulp van duizenden vrijwilligers voor de bescherming van soorten en hun leefgebieden. Met die gegevens ontwikkelen we kennis over de staat van de natuur en verbeteren we beheer, beleid en betrokkenheid.

Tekst en foto’s: Daan Drukker, EIS Kenniscentrum insecten en SoortenNL