Grote hoefijzerneus lead

Handhavingscontrole levert bijzondere ontdekking op

Zoogdiervereniging
12-JAN-2023 - Tijdens een handhavingscontrole op 28 januari 2021 stuitten BOA Jan Alewijn Dijkhuizen en telleider Kees Mostert op een bijzondere en onverwachte waarneming. Bij de ingang van één van de bunkers in Natura 2000-gebied Solleveld-Kapittelduinen aan de Zuid-Hollandse kust ontdekten zij een overwinterende grote hoefijzerneusvleermuis!

De grote hoefijzerneus

Grote hoefijzerneus in Natura 2000-gebied Solleveld-Kapittelduin, januari 2021

De grote hoefijzerneus (Rhinolophus ferrumequinum) is een grote vleermuis met een spanwijdte van veertig centimeter en jaagt boven begraasde weilanden en in loofbos en gemengd bos. De soort houdt van structuurrijk landschap en mijdt akkerland. De zomerverblijfplaatsen bevinden zich in warme open ruimten, zoals zolders van kerken en oude boerderijen. Grote hoefijzerneuzen overwinteren in verlaten mijnen, grotten, forten en kelders en kunnen zwervend grote afstanden afleggen.

De grote hoefijzerneus was al lange tijd niet meer waargenomen in Nederland. De soort kwam in de eerste helft van de vorige eeuw zeldzaam voor in het uiterste zuiden van Zuid-Limburg, maar is sindsdien verdwenen uit Nederland. Om verstoring van het dier te voorkomen, werd besloten om de vondst stil te houden.

Acties na de vondst

Omdat de handhavingscontrole plaatsvond naar aanleiding van een aantal inbraakmeldingen, werd de ingang van de bunker nog dezelfde dag met bakstenen afgesloten om meer inbraken en verstoring van de vleermuis te voorkomen. In de bunker waren vliegopeningen voor vleermuizen aanwezig om beweging van vleermuizen mogelijk te maken. De grote hoefijzerneus werd niet aangetroffen tijdens de volgende telling in december 2021, en wordt verondersteld de bunker in het voorjaar op eigen kracht te hebben verlaten.

Toekomst

Klimaatverandering speelt mogelijk een rol in het uitbreiden van het verspreidingsgebied van de grote hoefijzerneus, wat in de toekomst kan leiden tot hervestiging van deze soort in Nederland.

Lutra special

In het najaar van 2022 verscheen dit artikel in de special ‘Overwinterende vleermuizen in Nederland en Vlaanderen’ van wetenschappelijk tijdschrift Lutra. Lees hier het volledige artikel (pdf: 460 KB) of abonneer je op het tijdschrift via de website van de Zoogdiervereniging.

Tekst: Marta Falzon, Kees Mostert, & Jan Alewijn Dijkhuizen
Foto's: Wesley Overman; Kees Mostert