Kennisnetwerk OBN maakt kennis beschikbaar voor natuurbeheer

Het Ecologisch Assessment levert bruikbare input voor actuele onderwerpen waar alle terreinbeheerders (inclusief agrariërs en waterschappen) de komende jaren een enorme opgave hebben: het Programma Natuur, de Bossenstrategie, het Klimaatakkoord, natuurinclusieve landbouw en een klimaatrobuust bos- en natuurbeheer (en zeker ook het grondwaterbeheer).

Ook de huidige en lopende onderzoeken en activiteiten vanuit het Kennisnetwerk OBN hebben veelal betrekking op deze thema’s. Essentieel voor OBN-onderzoek is dat de onderzoeken resulteren in concrete herstelmaatregelen, zodat terreinbeheerders de natuur kunnen herstellen. Een onderzoek of een advies zal dan ook altijd op een passende manier bij de gebruikers van kennis terecht moeten komen. In de praktijk zet Kennisnetwerk OBN een scala aan communicatiemiddelen in zoals rapporten, adviezen, bijeenkomsten en brochures, maar ook webinars en is er een video gemaakt. Alles met hetzelfde doel: zorgen dat de beschikbare kennis gebruikt kan worden in het natuurbeheer.

Hieronder staan een aantal onderwerpen uitgelicht, de volledige teksten zijn te lezen in het recent verschenen OBN Jaarverslag 2020 (pdf; 14,7 MB).

Programma Natuur: helderheid in complex stikstofdossier

De relatie tussen stikstofdepositie en de effecten daarvan op dieren is een nog tamelijk onontgonnen onderzoeksveld. Veel studies naar de effecten van stikstofdepositie op ecosystemen richten zich op de gevolgen voor de bodem- en waterchemie, productiviteit, individuele planten en plantengemeenschappen. Stichting Bargerveen heeft als projectleider in 2020 een onderzoek afgerond dat volgens de Expertisegroep Fauna wel eens het nieuwe standaardwerk kan worden voor ecologisch onderzoekers die de overmatige stikstofdepositie als thema hebben. In het onderzoek is bestaande kennis gebundeld en vervolgens op een rij gezet welke problemen mogelijk spelen in de ecologische relaties tussen planten en dieren als gevolg van toegenomen stikstofdepositie.

Klimaatakkoord: beekdalvenen: biodiversiteit of CO₂-fabriek?

Het Deskundigenteam Beekdallandschappen heeft de afgelopen tien jaar veel nieuwe kennis vergaard over het functioneren van beekdalvenen en over effectieve herstelstrategieën. In een webinar op 10 december 2020 werd deze kennis gedeeld met beleidsmakers, waterbeheerders, terreinbeheerders en andere geïnteresseerden. Diverse wetenschappers presenteerden hun nieuwste inzichten op het gebied van onder andere hydrologie, biogeochemie, de effecten van slib en over macrofauna.

Natuurinclusieve landbouw: werken aan sloten in het veenweidegebied

Het gaat niet goed met de natuur in het agrarische gebied. Populaties van soorten zijn daar sinds 1990 gemiddeld gehalveerd. Intensivering en schaalvergroting in de landbouw spelen uiteraard een belangrijke rol: die veroorzaken verdroging en versnippering van leefgebieden. Maar, zo zeggen deskundigen, er zijn oplossingen waarbij een duurzame landbouw kan samengaan met behoud en verbetering van de biodiversiteit. De agrariërs en waterbeheerders denken dat de ‘natte dooradering’ door goed beheer en inrichting weer zou moeten kunnen bijdragen aan een meer biodivers agrarisch landschap. Het Deskundigenteam Cultuurlandschap heeft onderzoekers gevraagd om in eerste instantie voor het veenweidegebied uit te zoeken wat er moet gebeuren om de sloten weer ‘bloeiend te krijgen’.

Klimaatrobuust bos- en natuurbeheer: klimaateffecten in het rivierengebied

De effecten van klimaatverandering in het rivierengebied zijn onder meer zeespiegelstijging, langere perioden met zeer lage afvoer, extreme afvoerpieken in de winter en hogere watertemperatuur. Klimaatverandering heeft op deze manier waarschijnlijk een groot effect op de ecologie van het rivierengebied. Het is dus van belang de ecologische aspecten van klimaatverandering voor het rivierengebied duidelijk in beeld te krijgen, zodat we die de komende decennia kunnen gebruiken bij het inrichten van het rivierengebied. Het Deskundigenteam Rivieren is in 2020 een studie gestart om de kennis over ecologisch goed functionerende rivieren bij elkaar te brengen en de beheerder handvatten te geven voor het uiterwaardenbeheer, rekening houdend met de ecologische effecten van klimaatverandering.

Meer informatie

• OBN Jaarverslag 2020 (pdf; 14,7 MB)

Tekst: Neeltje Huizenga, Kennisnetwerk OBN
Foto's: Tim Termaat (leadfoto: Drentse Aa); Dick Melman; Kennisnetwerk OBN