Bijzondere paddenstoel leeft op hoef dode grazer

Aaseters als raven en vossen, maar ook een leger van kevers en vliegen, zorgen voor een efficiënte afbraak van het kadaver en daarmee voor recycling van de vele voedingsstoffen die er in een kadaver aanwezig zijn. Er zijn niet alleen heel erg veel kleine diertjes bij die afbraak betrokken, maar ook in een enorme verscheidenheid. En hoe groter het kadaver, hoe meer er beschikbaar is voor aaseters. En hoe hoger in potentie de biodiversiteit. Dat het niet alleen bij kleine beestjes blijft, blijkt uit een bijzondere vondst afgelopen maand in natuurgebied het Kraansvlak bij Zandvoort, onderdeel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland.

Bijzondere ontdekking

Tijdens een wisentexcursie door ARK Natuurontwikkeling en PWN voor buitenlandse gasten werd per toeval een vreemd ogend stronkje hout gevonden. Bij nadere inspectie bleek het geen stukje dood hout, maar het verweerde restant van een hoef van een gestorven grote grazer te zijn. Op de oude paardenhoef groeiden vele tientallen paddenstoelen. Het bleek bij nader onderzoek om de vogelveerzwam te gaan. Die groeit niet alleen op vogelveren, maar soms ook op hoeven en haren. De zwam wordt daarom geregeld op braakballen gevonden. Een dode grote grazer biedt zo bezien heel wat kansen voor deze paddenstoel. Zijn nauwe verwant, de hoefzwam, groeit vooral op hoeven en horens, maar is in Nederland veel zeldzamer. Het verschil is met het blote oog echter niet te zien en kan alleen worden vastgesteld door de sporen onder een microscoop te bekijken.

De vogelveerzwam staat als ‘vrij algemeen’ te boek, maar wordt toch niet zo vaak gevonden. Op Waarneming.nl staan jaarlijks maximaal dertien waarnemingen en meestal veel minder. ARK’er Leo Linnartz die de vogelveerzwam vond: “Zelf was dit mijn eerste waarneming, hoewel ik al vaak kadavers in diverse stadia van ontbinding heb gezien en talloze braakballen heb bestudeerd. Nooit eerder zag ik op een kadaver of braakbal een vogelveerzwam. Laat staan op een hoef.”

Dood doet Leven

Omdat de meeste vogelveerzwammen op braakballen groeien, zijn er meestal ook veel minder paddenstoeltjes te zien dan de ruim honderd op deze ene hoef. Het was daarmee voor deze zwam een uitzonderlijk goede groeiplek. De vogelveerzwam was overigens niet de enige bijzondere waarneming die dag. Bij een oud kadaver van een wisent aangekomen, bleken van het dode dier enkel nog maar wat her en der verspreide botten over. Maar waar het dode dier had gelegen groeide nu een frisgroen bedje van winterpostelein. De mineralen uit het kadaver bleken een perfecte kiemplek voor dit mooie plantje. Zelfs was nog vaag de vorm van de romp van het dier te herkennen. Het toont opnieuw het belang aan van het laten liggen van dode dieren in de natuur en hoe het de biodiversiteit een impuls geeft. ARK Natuurontwikkeling zet zich met het project ‘Dood doet Leven’ in voor bewustwording van het publiek, beheerders en beleidsmakers van het belang van dode dieren in de natuur.

Kijk voor meer informatie op dooddoetleven.nl of download de gratis tekening over de sleutelrol van grote kadavers in de natuur.

Tekst: Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling, Simone de Maat, PWN en Leo Jalink, Naturalis Biodiversity Centre
Foto's: Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling; Maurice Frederiks