Circle of Life-coalitie werkt aan meer ruimte voor dode dieren

Coalitie Circle of Life

De coalitie Circle of Life werkt aan grensoverschrijdende samenwerking gericht op systeemherstel van aaseters en kringlopen. Eind oktober organiseerden ARK Rewilding Nederland en WWF België een symposium voor experts uit België, Duitsland, Engeland en Nederland om ervaringen en kennis uit te wisselen. Twee dagen lang is met elkaar gesproken over de nieuwste onderzoeksresultaten en werd er onderzocht hoe we elkaar effectief kunnen steunen met projecten en welke kansen er nog liggen. Opvallend waren de verschillen in uitvoering en regelgeving in diverse landen, de comeback van gierenpopulaties in Europa, gewervelde aaseters en insectenfauna, de invloed van grote kadavers in de nutriëntenkringloop en de rol van de wolf als aaseter en als aasleverancier.   

Uitwisseling kennis en ervaring

De onderwerpen liepen uiteen van ecologie in en rondom kadavers, wetgeving, voorlichting, projecten en onderzoeksresultaten. Recente onderzoeken brengen naar voren hoe complex het afbraakproces is en hoeveel impact dat heeft op de verspreiding van voedingstoffen en mineralen binnen een gebied. Ook de bescherming van aaseters werd besproken. Zo werd in Duitsland een oplossing bedacht om te voorkomen dat rode wouwen niet door de windmolenwieken om het leven komen. Dit doen ze door voederplekken strategisch aan te leggen tussen windmolenpark en het broedgebied.

Grenzeloze gieren

Steeds vaker ondernemen onvolwassen gieren vanuit Zuid- en Midden-Europa zwerftochten naar de Lage landen. In Nederland en België worden regelmatig vale gieren, lammergieren en monniksgieren gezien. Uit zender- en poeponderzoek blijkt dat de dieren nog te vaak met een lege maag terugvliegen naar het zuiden. Als er voldoende voedselaanbod is, kunnen de gieren aangesterkt terugkeren naar de broedgebieden en voor nageslacht zorgen. Het laten liggen van dode dieren heeft wijdverspreide effecten.

Gewervelde aaseters en ecologische duiding

In Duitsland wordt al 15 jaar onderzoek gedaan naar de dieren die op een kadaver afkomen. Camerabeelden tonen veel verschillende dieren die op een dood dier afkomen. Muizen, wild zwijn en das eten van de dode dieren. Insecten als aaskevers en vliegen planten zich voort in en om een kadaver. De hop pikt de vliegenmaden eruit en koolmezen gebruiken de haren als nestmateriaal. Zelfs planteneters laven zich aan karkassen. Zij likken aan vlees en botten om mineralen aan te vullen. Voor veel dieren is een groot dood dier tijdens perioden van voedselschaarste nog de enige beschikbare bron van voedsel. Ook wanneer het lange tijd regent en er weinig insecten rondvliegen, is de insectenfauna op een kadaver een welkome aanvulling.

Veldbezoeken naar de Slikken van de Heen en Oranjezon

Tijdens de veldbezoeken aan gebieden van Het Zeeuwse Landschap zagen we kadavers in verschillende stadia van ontbinding. Zo zagen we in de praktijk wat tijdens de presentaties besproken werd. We konden zien dat er andere grassen en planten rondom een kadaver groeien. Ook was het duidelijk dat dieren zorgen voor verspreiding van voedingstoffen door te slepen met delen van kadavers. Ondertussen liet een koppel raven zich veelvuldig zien en horen, terwijl ze ongeduldig leken te wachten totdat het kadaver weer van hen was.

Circle of Life in de toekomst

Alle deelnemers hebben tijdens het symposium veel kennis en ervaring met elkaar kunnen delen. Het heeft er toe geleid dat er meer inzicht is ontstaan in de positieve effecten van dode dieren in de natuur. Ook bleek dat er behoefte is aan meer duidelijkheid over wettelijke kaders. De experts werden geïnspireerd om met de coalitie Circle of Life verdere stappen te ondernemen om dode dieren hun rol in de natuur terug te geven. We blijven dan ook werken aan het versterken van onze gezamenlijke doelen en kijken uit naar meer succesverhalen in de toekomst.

Meer informatie

• Download de folder Dood doet Leven – Ruimte voor aaseters (pdf: 343 KB)
• Of bezoek onze website Ark.eu/dooddoetleven.
• Bekijk hier de beelden en het onderzoek waarin 97 gewervelde aaseters zijn vastgelegd.

Tekst: Ykelien Damstra, Bart Beekers en Sabine Wolters, ARK Rewilding Nederland
Foto's: Sabine Wolters, ARK Rewilding Nederland