Begin op tijd met strijd tegen de invasieve reuzen

Zowel Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) als Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) komen oorspronkelijk uit Azië en zijn in de negentiende eeuw in ons land geïntroduceerd als tuinplant. Hoewel beide plantensoorten een hoge sierwaarde hebben, hebben hun minder gewenste eigenschappen zich ook nadrukkelijk laten gelden sinds hun introductie.

Reuzenberenklauw en Reuzenbalsemien kunnen beiden dusdanig dominant voorkomen, dat zij de inheemse flora wegconcurreren. Als deze reuzen in het najaar afsterven, laten zij een kale bodem achter die gevoelig is voor erosie. Dit is met name op dijken een ongewenste situatie, als deze zwakker worden en er een groter risico op dijkdoorbraken en wateroverlast ontstaat. Daarnaast kan het sap van Reuzenberenklauw brandwonden veroorzaken als het in contact komt met de huid. Niet voor niets staan Reuzenberenklauw en Reuzenbalsemien op de Unielijst. Dit is een Europese zwarte lijst met invasieve exoten die grote schade aanrichten in de lidstaten van de Europese Unie. Hoewel deze soorten in Nederland wijd verspreid zijn, en er geen landelijke bestrijdingscampagne bestaat, zijn diverse beheerders (gemeenten, waterschappen en beheerders van natuurterreinen) toch bezig om deze soorten in te perken.

Vroege bestrijding maakt het verschil

Gelukkig is bestrijding van deze soorten eenvoudig en gebeurt dat op steeds meer plekken in Nederland. Wat opvalt is dat bestrijding vaak later in het seizoen plaatsvindt, terwijl er juist veel winst te behalen is in het voorjaar, als de planten nog klein zijn en nog geen zaden hebben ontwikkeld. Veel schade aan biodiversiteit en maatschappij wordt voorkomen door de planten tijdig te verwijderen of te voorkomen dat ze reusachtig groot worden.

Reuzenberenklauw

Vanaf half april kunnen de planten met een schep uitgestoken worden. De plant vormt dikke wortels en als je die tot zeker een keer spadediep uitsteekt, is de kans aanwezig dat de plant niet meer uitgroeit. De plant kan in zijn geheel weggegooid worden bij het GFT. Belangrijk is om de populatie nog zeker vijf jaar in de gaten te houden en opkomende planten (opnieuw) uit te steken. Nieuwe planten kunnen ontstaan uit achtergebleven wortelstokken of zaden uit de zaadbank. Zaden zijn meestal tot vijf jaar kiemkrachtig. Dus als een populatie vijf jaar geen gelegenheid krijgt om zaden te vormen, is de strijd gewonnen. Let wel goed op je eigen veiligheid! Met kleding en beschermingsmiddelen kan je voorkomen dat de plantsappen in contact komen met jouw huid.

Reuzenbalsemien

In tegenstelling tot Reuzenberenklauw heeft Reuzenbalsemien ondiepe wortels en zijn de kiemplanten makkelijk met de hand uit te trekken of met de schoffel te lijf te gaan. Ook wat grotere planten kunnen zonder moeite bestreden worden. Probeer dit wel te doen voordat ze bloemen en zaden vormen (vanaf juni). De verwijderde planten kunnen bij het GFT weggegooid worden. De zaden van Reuzenbalsemien zijn meestal tot twee jaar kiemkrachtig, dus het is van belang de populatie zo lang te blijven monitoren en nieuwe planten te verwijderen. Voor deze plant hoef je geen speciale kleding aan te trekken, de plant is niet gevaarlijk voor je huid.

Meer infomatie

• Download de folder met informatie over invasieve exoten voor terreineigenaren en particuliere tuinbezitters (pdf: 1,7 MB).
• Bestrijding van exoten met Wiede Wieden Weg. 
• Meer lezen over het Kennisnetwerk Invasieve Exoten.
• Dit natuurbericht is geschreven ter gelegenheid van het uitkomen van de nieuwe Kijk op Exoten, waarin een artikel over vroege bestrijding van Reuzenberenklauw en Reuzenbalsemien is opgenomen (pdf: 5 MB).

Tekst: Leonie Tijsma & Baudewijn Odé, FLORON
Beeld: Baudewijn Odé, FLORON