Samen kunnen we Reuzenberenklauw de kop indrukken

De tot drie meter hoge Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) doet zijn naam eer aan met z’n enorm grote bladen en bloemschermen. De klauwvormige bladeren kunnen tot wel één meter breed zijn. De schermen zijn tot vijftig  centimeter in doorsnee en bestaan uit vele kleine witte bloemen. De stengel is hol met paarse vlekken en stevige haren. De piek in de bloeitijd is in juni, maar de soort kan tot in augustus bloeien. Na de bloei vormen zich zaden aan de schermen. De zaadvorming begint eind mei en gaat door tot begin november. De zaden hebben een kiemkracht van zeven jaar. Dat betekent dat ze na de zaadvorming tot zeven jaar in de bodem kunnen overleven en kiemen.

Reuzenberenklauw komt van oorsprong uit het westelijk deel van de Kaukasus (Zuidwest-Azië) en is in de negentiende eeuw in Nederland geïntroduceerd als tuinplant. Vanuit tuinen heeft de soort zich door heel Nederland verspreid. Je komt Reuzenberenklauw vooral tegen op vochtige en voedselrijke bodems in (snel)wegbermen, geluidswallen, braakliggende terreinen en in tuinen, parken, loofbossen, bosranden en struwelen. De soort kan hier in dusdanig grote dichtheden groeien dat andere plantensoorten verdwijnen.

Aanraking met deze plant kan je het beste voorkomen. Uit de stengelharen en bladklieren komt furocumarine. Bij aanraking met je huid kan deze stof in combinatie met zonlicht brandwonden veroorzaken, omdat furocumarine de huid overgevoelig maakt voor zonlicht. Ook honden kunnen gewond raken na contact met Reuzenberenklauw.

Invasieve exoten van de Unielijst

Reuzenberenklauw is een invasieve exoot die op de Unielijst staat. Dit is een lijst, opgesteld door de Europese Unie, met niet-inheemse planten- en diersoorten die dusdanig veel schade veroorzaken voor de biodiversiteit, economie en/of gezondheid dat ze niet meer gekweekt, verhandeld en vervoerd mogen worden binnen de lidstaten van de EU. Daarnaast moeten lidstaten ervoor zorgen dat de invasieve soorten van deze lijst zoveel mogelijk bestreden worden. Lukt dat niet, dan moet voorkomen worden dat deze soorten zich uitbreiden of verder verspreiden. Al met al in de praktijk een hele opgave!

Bestrijding Reuzenberenklauw

Het verwijderen van Reuzenberenklauw is in theorie eenvoudig, maar vraagt wel enkele jaren doorzettingsvermogen. De kunst is namelijk om te voorkomen dat er nieuwe zaden worden gevormd. Na ongeveer zeven jaar is de kiemkracht van de nog in de grond aanwezige zaden verdwenen en zullen er geen nieuwe planten meer opkomen. Gemeenten en terreinbeheerders kunnen locaties met Reuzenberenklauw met grote regelmaat maaien. Daardoor krijgt de plant niet de kans om groot te worden en raakt uitgeput. Ook de inzet van een schaapskudde is waardevol: voor schapen is Reuzenberenklauw een ware traktatie die ze met groot genoegen opvreten (echt waar!). Er kan ook gekozen worden voor meer maatwerk, met het uitsteken of uitgraven van de wortelstok of plant, of het afknippen van de bloeiwijzen. Dat kan ook met behulp van groepen vrijwilligers. Onder andere in Nijmegen (pdf; 1,4 MB), de Biesbosch en Zeewolde zijn hier goede ervaringen mee opgedaan. Let wel altijd op dat je je huid en ogen goed beschermt tegen het sap van de plant!

Goede bestrijding begint bij goede waarnemingen

Bestrijding van Reuzenberenklauw is pas mogelijk als duidelijk is waar de soort groeit. Geef daarom waarnemingen door via de app VERA en waarneming.nl. Zo draag jij bij aan het onderzoek naar de verspreiding en de bestrijding van deze invasieve exoten.

Tekst: Leonie Tijsma & Baudewijn Odé, FLORON
Foto's: Adrie van Heerden; Baudewijn Odé, FLORON