Bijna twee miljoen plantenwaarnemingen in 2024

In 2024 hebben 1987 verschillende waarnemers in totaal 1.885.301 plantenwaarnemingen doorgegeven aan de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF). Gemiddeld zijn dit zo’n 950 waarnemingen per persoon. Echter, van persoon tot persoon kan dat aantal variëren van één waarneming tot bijna honderdduizend(!) waarnemingen. Deze waarnemers zijn zowel vrijwillige floristen als professionele ecologen.

Verdeeld over het jaar zien we dat verreweg de meeste waarnemingen in de voorjaars- en zomermaanden worden gedaan, maar dat floristen ook in de wintermaanden nog veertig á vijftigduizend unieke waarnemingen verzamelen. Wie ervoor openstaat, kan ook ’s winters veel planten vinden en hoeft zich niet binnenshuis terug te trekken in winterslaap.

Witte gebieden

De kaart hiernaast laat de hoeveelheid waarnemingen uit 2024 per gemeente zien. Opvallend is dat in de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Texel de meeste plantenwaarnemingen worden verzameld. In Amsterdam en Rotterdam wonen veel floristen én zijn actieve florawerkgroepen. Texel is een prachtig eiland dat veel floristen en andere natuurliefhebbers aantrekt voor een bezoekje of vakantie.

Daarnaast vertelt deze kaart ons welke gebieden van Nederland in 2024 veel minder onderzocht zijn en waar we relatief weinig van weten. Dit zijn de zogenoemde witte gebieden (op het kaartje hiernaast donkerblauw). Met name van de Kop van Noord-Holland, de Achterhoek en de Peel weten we floristisch relatief weinig. Ieder jaar worden er vier FLORON-inventarisatieweekenden georganiseerd voor beginnende en ervaren floristen om de flora van deze witte gebieden beter op de kaart te krijgen. En misschien wel juíst omdat er relatief weinig bekend is over deze gebieden, worden er leuke floristische verrassingen gevonden. 

Top tien meest waargenomen plantensoorten van 2024

In de top tien van meest waargenomen plantensoorten staan planten die men overal in Nederland tegen kan komen in de voedselrijkere bermen, oevers, bosranden en graslanden. Soorten als Fluitenkruid, Grote brandnetel en Gewone berenklauw gedijen erg goed in verstoorde voedselrijke milieus, zoals bermen waarvan het maaisel na een (klepel)maaibeurt blijft liggen.

Opvallend feitje: Madeliefje, de winnaar van de meeste Eindejaars Plantenjachten, bevindt zich 'slechts' op de negende plaats. Tijdens de Eindejaars Plantenjacht gaan floristen tussen eerste kerstdag en 3 januari op zoek naar bloeiende planten. Dit levert ieder jaar weer verrassende resultaten op. Met de waarnemingen van de Eindejaars Plantenjacht doet FLORON onderzoek naar de invloed van klimaatverandering op het aantal bloeiende plantensoorten in de winterperiode.

Top tien

Rode Lijst voor de Nederlandse Vaatplanten

Om de ongeveer tien jaar publiceert FLORON de Rode Lijst voor de Nederlandse Vaatplanten. In een Rode Lijst staan soorten die bedreigd zijn in hun voortbestaan in Nederland of zelfs al zijn uitgestorven. De Rode Lijst wordt samengesteld op basis van waarnemingen die in de NDFF staan. Deze waarnemingen zijn afkomstig van vrijwilligers en professionele ecologen. Het moment voor een update is bijna weer aangebroken en met name voor de zeldzamere soorten zijn actuele waarnemingen van vrijwilligers onmisbaar. Overheden gebruiken deze lijst als basis voor hun beleid en ook natuurbeheerders weten dankzij deze lijst aan welke plantensoorten zij extra aandacht kunnen besteden.

Vrijwilligers onmisbaar voor waarnemingen

Een groot deel van de verzamelde plantenwaarnemingen is afkomstig van vrijwilligers en daarvoor zijn de onderzoekers van FLORON hen erg dankbaar. De waarnemingen worden gebruikt voor trendberekeningen (hoe gaat het met plantensoorten?), bloeitijden en een breed scala aan andere analyses. Bovenstaande onderzoeken zijn slechts een bescheiden greep uit het totaal van de toepassingen van de waarnemingen.

Tekst: Leonie Tijsma & Baudewijn Odé, FLORON
Foto: Michiel Verhofstad
Figuren: Nick van Doormaal, FLORON; Nationale Database Flora en Fauna