Waslakzwam nu ook in de kop van Noord-Holland

Tijdens het maken van foto’s van zijn vondst moest Crick denken aan de Waslakzwam (Ganoderma cupreolaccatum). Deze soort is niet alleen vrij zeldzaam in Noord-Holland, maar in heel Nederland schaars. De Waslakzwam is een paddenstoel die fors van formaat kan worden. Exemplaren van vijftig centimeter, met een dikte van tien cenitmeter behoren tot de mogelijkheden. De poriën zijn okergeel tot lichtbruin. Ze veroorzaken witrot in het hout. Vanwege de harsachtige waslaag op de hoed, die smelt in een vlammetje, is de soort nauwelijks te verwarren met andere houtzwammen. Deze waslaag kan met een mesje als gele schilfers van de hoed worden afgeschraapt. De Harslakzwam (Ganoderma resinaceum) heeft ook een harslaag, maar die laag glanst opvallend en de vruchtlichamen zijn eenjarig. De de hoedhuid is altijd dun en makkelijk indrukbaar, die van de Waslakzwam is in alle stadia keihard. 

Levende en dode bomen

De Waslakzwam is een necrotrofe (zwakte)parasiet, die vooral gevonden wordt op oude, levende beuken. Daarnaast is de soort ook gemeld op eiken. Crick Schuit kon de boom niet zo snel kon identificeren, maar waarschijnlijk zal dit ook een beuk zijn geweest. Het is bekend dat meer dan de helft van de meldingen van de Waslakzwam afkomstig is van levende bomen. Bij aftakeling van de boom kan de Waslakzwam  soms ook op enkele meters hoogte aan de stam groeien. Het is een meerjarige soort die nog geruime tijd kan voortleven op het hout als de waardboom het heeft begeven. Hij kan daarom ook veelvuldig op dode stammen en stronken worden aangetroffen.

Harslakzwam en Dikrandtonderzwam

Van de Waslakzwam zijn in alle provincies wel eens meldingen gedaan, maar hij ontbreekt op de Waddeneilanden, in de kop van Noord-Holland, in de IJsselmeerpolders, op de Veluwe en in grote delen van Zeeland. De soort was vroeger vooral bekend uit het rivierengebied en werd vrijwel uitsluitend aangetroffen in oude parkbossen en landgoederen op klei. Het valt niet uit te sluiten dat het huidige verspreidingsbeeld wordt vertekend door verwisseling met de Harslakzwam (G. resinaceum) of ook wel van de Dikrandtonderzwam (G. adspersum) die ook veelvuldig aan levende bomen in open terrein (lanen en parken) groeien. De waslaag, die de Waslakzwam heeft, ontbreekt bij deze soorten. De verspreiding van de Waslakzwam is beperkt tot Europa. Een zuidelijke soort die zijn noordgrens bereikt in Denemarken en Zuid-Zweden (ook de noordgrens van de verspreiding van de Beuk).

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging 
Foto’s: Crick Schuit