Sporenvormen bij paddenstoelen als Engelse dropjes

De kleur van paddenstoelenplaatjes bij paddenstoelen wordt grotendeels bepaald door de kleur van rijpe (of onrijpe) sporen. Er zijn meerdere soorten paddenstoelen waarvan de plaatjes bij ouder worden naar roze kunnen verkleuren. Voorbeelden zijn Hertenzwammen (Pluteus spec.), Champignons (Agaricus spec.), Beurszwammen (Volvariella spec.) en vertegenwoordigers van de grootste groep in Nederland: de Satijnzwammen (Entoloma spec.).

Er werd eerst nog getwijfeld, maar de districtscoördinator kende deze soort als geen ander. Satijnzwammen hebben namelijk allemaal hun eigen karakteristieke 'hoekige' sporen. Zo ook die van de algemeen voorkomende Sterspoorsatijnzwam (Entoloma conferendum), die als 'Gevoelig' op de Rode Lijst staat. Die soort bleek het te zijn.

Bij de Sterspoorsatijnzwam lijken sommige sporen wel wat op Engelse dropjes. Je kan de Sterspoorsatijnzwam niet alleen aan deze eigenaardige sporenvorm herkennen. Hij is gevoelig voor vermesting en komt vaak voor met andere soorten die daar ook gevoelig voor zijn, op zogenaamde wasplatenweides. En daar hebben mycologen vaak veel interesse in. 

De Sterspoorsatijnzwam is saprotroof in graslanden, maar ook wel in loof- en naaldbos, op droge tot natte plaatsen op allerlei bodemtypes. De variëteit pusillum komt echter voor op rottende loofhoutstronken in bossen op matig vochtige voedselrijke kleigrond en wordt ook wel Kleine sterspoorsatijnzwam genoemd. Deze kleinere varieteit van de Sterspoor satijnzwam is zeer zeldzaam.

Opletten bij Sterspoorsatijnzwammen

De vondst van Sterspoorsatijnzwammen op dijken en graslanden maakt de kans ook groter op het vinden van Wasplaten (Hygrocybe en Camarophyllopsis spec.), Barsthoeden (Dermoloma spec.) Knotsjes (Clavaria en Clavulinopsis spec.), andere Satijnzwammen (Entoloma spec.) en nog een heel scala aan andere soorten. Kortom, de aanwezigheid van de Sterspoorstaijnzwam kan duiden op de aanwezigheid van meer bijzondere graslandpaddenstoelen.

Als de Sterspoorsatijnzwam wordt aangetroffen, zijn de eerste voor vermesting gevoelige paddenstoelen meestal al gevonden (of gaan gevonden worden). De Sterspoorsatijnzwam geldt daardoor voor veel graslandliefhebbers als indicatorsoort. Zij staan automatisch op scherp bij een vondst van een Sterspoorsatijnzwam, ze staan er weer! 

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Piet Brouwer en Martijn Oud