Zwarte trilzwam of Eikentrilzwam? Dat is de vraag

Beide soorten zijn zwarte tot bruinzwarte trilzwammen die in het veld morfologisch goed op naam worden gebracht, met andere woorden: microscopisch onderzoek wordt niet strikt noodzakelijk geacht. Ze kunnen beide ook het gehele jaar door worden gevonden. De saprotroof tot licht necrotroof parasitaire Eikentrilzwam (Exidia truncata) is een soort van loofhout, die overwegend te vinden is op eikentakken (Quercus) waar de schors nog aan vast zit. De zwam zit zowel op staande als op liggende takken. De Eikentrilzwam heeft alleenstaande, niet samenvloeiende, schijfvormige, gesteelde vruchtlichamen met een zwarte, viltige onderzijde. Ze veroorzaakt witrot. Naast Eiken wordt de soort in kleine aantallen ook wel gevonden op Es (Fraxinus), Beuk (Fagus), Hazelaar (Corylus), Berk (Betula) en Linde (Tilia). De Eikentrilzwam is zwak parasitair.

De Eikentrilzwam komt vrij algemeen voor in het hele land, maar is minder algemeen dan de Zwarte trilzwam (Exidia plana). De Zwarte trilzwam komt ook voor op takken die nog aan de boom zitten. Ze komen ook op eikentakken voor zoals de Eikentrilzwam, maar relatief vaker op andere soorten loofbomen, zowel op arme droge zandgrond als in loofbossen op voedselrijke bodem. De Zwarte trilzwam groeit in groepen die samen een geheel vormen van wel 30 centimeter lang en ruim 2 centimeter dik. Het oppervlak is onregelmatig hersenvorming met veel verspreid liggende klierwratjes.

Verschillende auteurs

De naam Exidia glandulosa sensu Donk is in het verleden zowel gebruikt voor Exidia plana (Zwarte trilzwam) als voor Exidia truncata (Eikentrilzwam). De oorspronkelijke beschrijving (Tremella glandulosa) van Bulliard, heeft echter betrekking op de soort die hier Exidia truncata is genoemd, terwijl de beschrijving van Fries betrekking heeft op beide soorten.

Het materiaal uit het herbarium van Fries heeft echter betrekking op uitsluitend Exidia plana. Om misverstanden te vermijden is om die reden de naam Exidia glandulosa hier verworpen. Begrijpt u dit niet? U hoeft dit niet te onthouden.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging 
Foto’s: Piet Brouwer en Henk Langveld