Schelpengruis voor bosbodem landgoed Lijftogtsheide
BosgroepenHet particuliere landgoed Lijftogtsheide, lid van de Bosgroepen, telt vijftien hectare bos dat net als veel andere particuliere landgoederen ooit deels was ingesteld op houtoogst. Dat betekent veel naaldhout (grove den, Douglas, lariks), met strooisel (blad/naald) dat niet veel toevoegt aan de bodem. Samen met een 'verdroogde' zandgrond en een overschot aan stikstof leidt dit vaak tot een arme bodem waar belangrijke mineralen zijn uitgespoeld.
Een toekomstbestendig landgoed
De bodem is de basis, dus wanneer deze verbeterd is, kunnen ook aanvullende boomsoorten worden aangeplant of weer natuurlijk verjongen. Net zoals bij andere particuliere landgoederen in Nederland wil ook de eigenaar van dit landgoed, Bennie Wisselink, graag dat toekomstige generaties van het landgoed kunnen blijven genieten.
Bodemonderzoek
Leidje Verkerk, projectleider namens Bosgroep Midden Nederland: “Eind 2021 deed de Bosgroep onderzoek naar de vitaliteit van de bomen en de groeiplaats van het bos op landgoed Lijftogtsheide. Het bos oogde nog vitaal maar er was sprake van verdroging en verzuring van de bodem. Er werd aanvullend bodemchemisch onderzoek uitgevoerd door B-WARE. Zo kon precies bepaald worden welke mineralen nodig waren om de bodem weer gezonder te maken.” Uit het bodemchemisch onderzoek bleek dat de pH en beschikbare calciumconcentraties zeer laag waren. Ook de basenverzadiging was zeer laag waardoor aluminium in oplossing was geraakt. Er was zeer waarschijnlijk sprake van aluminiumtoxiciteit waardoor schimmels niet goed kunnen samenwerken met de bomen. Hierdoor kunnen mogelijk vitaliteitsproblemen ontstaan en is de afbraak van strooisel geremd. “Extra calcium, in de vorm van schelpengruis, was in ieder geval nodig", aldus Leidje. “Het toevoegen van steenmeel, wat ook soms ingezet wordt bij arme, verzuurde bodems, bleek hier niet nodig te zijn.”
Waarom verspreiding met een helikopter?
Het schelpengruis is verspreid door een helikopter. Waarom? Leidje: “Omdat het een flink perceel betreft, is met de hand toevoegen ondoenlijk. Door gebrek aan geschikte paden, en omdat we de bodem en verjonging niet willen aantasten, was blazen vanaf een machine hier ook geen optie. Een helikopter kan het gruis heel gelijkmatig verdelen en in overleg met de eigenaar bleek dit hier de beste optie. Er is ongeveer drie ton schelpengruis per hectare uitgestrooid. Bij droog weer met weinig wind, dat is wel een vereiste.”
Met een helikopter werd het schelpengruis over het bos uitgestrooid (Bron: Bennie Wisselink)
Geen hinder voor vogels, wel profijt
Het uitstrooien met de helikopter heeft geen negatief effect op aanwezige flora en fauna. “De schelpdeeltjes vallen op naalden en bladeren en tussen de begroeiing door op de bodem”, vertelt Leidje. “Daarna worden ze langzaam opgenomen in de bodem om de omzetting van humus weer op gang te brengen en zo de verzuring en de mogelijke aluminiumvergiftiging tegen te gaan. Calcium is niet alleen belangrijk voor de bodem maar ook voor dieren zoals vogels. Die hebben calcium nodig in hun eten om sterke botten te behouden en bijvoorbeeld een sterke eierschaal aan te kunnen maken. Aangezien het schelpengruis langzaam wegzakt in de bodem, kunnen vogels in het bos ook nog een schelpje meepikken. Zo helpt het zowel het bos als de dieren.”
Meerdere maatregelen voor herstel bosecosysteem Lijftogtsheide
Naast het bekalken zal ook de waterhuishouding op het landgoed worden verbeterd om het bosecosysteem te herstellen. Dit kan door het verondiepen van de sloten zodat water beter vastgehouden kan worden in het bos. Bij wisselende waterstanden komen extra voedingsstoffen vrij. Wanneer je dan ook nog bomen met rijk strooisel inbrengt, kun je de pH-graad van de bodem verhogen. Leidje: “Dit alles zal leiden tot systeemherstel van het gehele bos, enorm waardevol voor het ecosysteem en de aanwezige dieren.”
Tekst en foto's: Bosgroepen
Video: Bennie Wisselink