Waar blijven de witjes?

Vooral het klein koolwitje is een enorm talrijke vlinder, die overal kan worden gezien: in agrarisch gebied, in bossen,  in heiden en duinen en ook veel in het stedelijk gebied. Het klein geaderd witje is net wat kritischer en deze vind je vooral in de wat meer natuurlijke gebieden, maar ook deze vlinder is wijd verbreid. Het groot koolwitje is vooral een cultuurvolger, die veel in stedelijk en agrarisch gebied te vinden is. Maar natuurlijk ook wel daarbuiten, want al deze genoemde witjes zijn heel mobiel en kunnen gemakkelijk kilometers afleggen. Vanaf begin april worden de routes in het meetnet vlinders weer wekelijks geteld en daarmee houden we goed de vinger aan de pols van de dagvlinders. Op honderden locaties wordt op een vaste manier een vaste route gelopen en alle vlinders worden geteld. We zien dit voorjaar dat de drie genoemde witjes veel minder worden geteld dan normaal. In de grafieken met de stand van zaken in het meetnet vlinders (stand 26-4-2023) zien we dat de blauwe lijn duidelijk onder de lijnen van de afgelopen dertig jaar zit.

Fluctuatie van jaar tot jaar is heel normaal in de insectenwereld en er is dan ook nog geen reden om ons ongerust te maken. Maar we vragen ons wel af hoe dit komt en of de soorten de komende tijd weer snel zullen herstellen. Het is dit voorjaar relatief koud en dit kan wellicht zorgen voor die lage aantallen. De drie genoemde koolwitjes hebben allemaal overwinterd als pop en hebben in het najaar van 2022 als rups geleefd. Mogelijk dat de droogte van vorig jaar (mede) oorzaak is. Twee andere vlinders van de familie van de witjes, de citroenvlinder en het oranjetipje hebben een uitstekend voorjaar, met aantallen die liggen boven het langjarig gemiddelde. De citroenvlinder heeft overwinterd als vlinder en daarvan waren de rupsen in de voorzomer actief, toen de droogte nog niet nijpend was. Het oranjetipje overwintert net als die andere koolwitjes, als pop, maar hiervan was de rups in mei en juni aan het eten. In de loop van juni verpopt deze en de pop blijft dus negen maanden hangen. De droogte heeft daarop natuurlijk veel minder invloed. We zijn benieuwd hoe het witjesjaar verder zal verlopen en zullen de situatie, met de meer dan duizend vrijwilliger routetellers, nauwlettend blijven volgen.  

Het meetnet vlinders is een onderdeel van het Landelijk Meetprogramma Vlinders dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV en onderdeel is van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM).

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: klein geaderd witje)
Grafieken: Meetnet vlinders (NEM)