Duinkonijnen verhuisd van Maasvlakte naar Vlieland

“Het konijn hoort echt thuis op Vlieland. Voor het ecosysteem van de duinen zijn konijnen erg belangrijk. Doordat zij grassen en kruiden grazen en holen graven, hebben zij een grote invloed op de vegetatie en de bodem en daardoor op andere dieren. Ze helpen voorkomen dat bepaalde planten andere overwoekeren en dragen dus bij aan een gevarieerder duinlandschap. Bovendien zijn hun (oude) holen ook populair bij andere dieren. Vogels als de tapuit en de bergeend broeden bijvoorbeeld in verlaten konijnenholen. De kale plekken die konijnen in het duinzand veroorzaken, zijn gewild bij zandhagedissen die daar kunnen zonnen. Ook een typische duinsoort als het duinviooltje heeft kale plekken nodig. De meer gevarieerde vegetatie heeft weer een positieve invloed op insecten. Zo verwachten we dat bijvoorbeeld de verschillende soorten parelmoervlinders een betere leefomgeving krijgen. Het hele ecosysteem in de duinen profiteert van een gezonde konijnenstand.”

Van een krimpende populatie naar groei

“Van eilandbewoners hoor ik dat het hier vroeger ‘miegelde’ van de konijnen. Hoeveel er nu nog leven, weten we niet precies maar het zijn er minder dan vijftig. Ziektes zijn de belangrijkste oorzaak van de enorme achteruitgang, vooral myxomatose. Om weer tot een gezonde konijnenstand te komen gaan we drie keer 25 à 30 konijnen uitzetten. Waarvan afgelopen week de eerste keer. Deze konijnen zijn allemaal getest op myxomatose en andere virussen. Als er in de komende jaren toch myxomatose uitbreekt, dan overleven de sterkste konijnen deze ziekte en kunnen voor gezond nageslacht zorgen. De uitdrukking ‘fokken als konijnen’ klopt helemaal. Dus als deze konijnen het hier naar hun zin hebben, leidt dat automatisch tot een grotere konijnenpopulatie.”

Een verhuizing met zo min mogelijk stress

“Het welzijn van het konijn speelt een grote rol in dit plan. We hebben er alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat ze zo min mogelijk stress hebben. Maar uiteraard blijft het vangen en verplaatsen stressvol. Ze zijn gevangen met behulp van fretten door een ervaren fretteur. Deze laat de fret het konijn zijn hol uitjagen, in een net. Daarna wordt het konijn in een kist met hooi geplaatst, afzonderlijk van de andere. Zo ervaart het konijn de minste stress. De dieren worden vervolgens direct naar Vlieland gebracht. De 25 tot 30 konijnen worden per sociale groep in uitgegraven holen op vijftig meter afstand van elkaar uitgezet. In elke burcht komt ook een prop hooi, als voedsel voor het eerste moment en er is beschutting. We hebben juist voor deze periode gekozen, omdat de jongen van afgelopen voorjaar zelfstandig zijn en er nog geen nieuwe jongen zijn. Hiermee creëren we fijne omstandigheden.”

Konijnen op de Maasvlakte

“Hoewel je het misschien niet verwacht, zijn de omstandigheden voor duinkonijnen zeer geschikt op de Maasvlakte. Zo goed dat er jaarlijks enkele duizenden konijnen geschoten worden in het kader van schadebestrijding. Er blijven na de verhuizingen nog hoge dichtheden konijnen over. Het wegnemen van drie keer 25 tot 30 konijnen heeft dus geen invloed op de konijnenstand. Het voordeel van de Maasvlakte is dat ondanks de industrie het habitat vrij vergelijkbaar is met kustduin. Hierdoor kunnen de konijnen gemakkelijker aan hun nieuwe omgeving wennen. Er is veel voorbereiding aan de verplaatsing vooraf gegaan. Zo is DNA onderzocht en zijn bloedmonsters afgenomen. Twee konijnenexperts hebben onder meer gekeken naar de genetische effecten en sociale aspecten in de konijnenpopulaties. Want we willen natuurlijk geen Vlaamse reuzen, maar duinkonijnen die hier ook echt het duin openhouden met hun gegraas.”

Extra monitoring

“Nazorg is erg belangrijk. We monitoren de konijnen op Vlieland altijd al, en dat gaan we nu vaker doen. Dat doen we door te kijken en te tellen. We kijken waar nieuwe holen ontstaan en tellen bijvoorbeeld keutels. Ook hebben we enkele wildcamera’s geplaatst. Zo hopen we straks te kunnen zien dat het goed met de nieuwe konijnen gaat. Daar hebben we al het mogelijke voor gedaan. En daar gaan we eerlijk gezegd ook van uit, want anders zou het onverantwoord zijn de konijnen te verplaatsen. Het beste bewijs dat het goed met ze gaat is natuurlijk als we over enkele jaren weer regelmatig een konijn zien wegschieten. Dan kan het konijn weer echt zijn sleutelrol in het duinecosysteem vervullen. Zoals het hoort.”

Tekst en foto's: Staatsbosbeheer