Inheemse bomen en exotisch fruit

Het Atlantisch Regenwoud is ook onmisbaar voor ons als mens. Het voorziet namelijk  dertig procent van de Zuid-Amerikaanse bevolking van drinkwater en slaat enorme hoeveelheden CO₂ op. Samen met partners als SAVE Brasil en lokale boeren werkt WWF aan het herstel van dit belangrijke gebied.

In het Braziliaanse deel van het Atlantisch Regenwoud vind je de regio Serra do Urubu-Murici. Hier staat nog slechts twee procent van het oorspronkelijke bos overeind. Er leven 18 met uitsterven bedreigde vogelsoorten, en 237 vogelsoorten in totaal. Ook wonen er 35 zoogdiersoorten waaronder een recent voor de wetenschap ontdekte soort die nergens anders voorkomt: het dwergstekelvarken.

Deze dieren delen hun leefomgeving met kleinschalige boeren die stukken land beheren met afmetingen tussen tien en vijftig hectare. Ze verbouwen producten als suikerriet, bananen en verschillende soorten fruit en groente. De afgelopen jaren merkten deze boeren dat de omgeving steeds droger werd, en dat het land gevoeliger werd voor modderstromen. Het zijn directe gevolgen van ontbossing.

Een aantal boeren maakt daarom de overstap naar agroforestry. Ze planten een mix van verschillende soorten bomen, zoals inheemse bomen, exotische fruitbomen, houtbomen en service trees. Dat zijn bomen die ecosysteemdiensten leveren aan de omgeving. Ze slaan bijvoorbeeld stikstof op waarmee ze de bodem bemesten, of ze  bieden schaduw door hun snelle groei. Goed voor de boeren en goed voor de natuur.

Zaden uit het regenwoud

Door op verschillende stukken land inheemse bomen en struiken te planten ontstaan er weer aaneengesloten stukken bos of corridors. Zo kunnen dieren als het stekelvarken en de met uitsterven bedreigde vogels weer veilig migreren. De zaden voor deze bomen worden verzameld in het regenwoud en opgekweekt in speciale kwekerijen. Naast het herstellen van bos worden ook waterbronnen en de watertoevoer verbeterd. Om te laten zien hoe agroforestry werkt en welke voordelen het oplevert zijn in de regio twee Agroforestry Demonstrative Units opgezet. Samen met de landeigenaren is een samenstelling van bomen ontworpen die niet alleen inkomsten oplevert maar ook goed is voor de natuur. 

Zevenkleurige tangare

Er komt regelmatig een collega langs van SAVE Brasil om het verloop te bespreken en te kijken tegen welke uitdagingen de boeren aanlopen. Zo kunnen we hen beter ondersteunen, en zorgen dat mens, dier en natuur profiteren van agroforestry. Ook wordt twee keer per jaar onderzoek gedaan naar de vogels die er leven. Bij een unit werden de eerste keer negentien soorten geteld, bij de andere twintig. Zo werd bijvoorbeeld de prachtige – en met uitsterven bedreigde – zevenkleurige tangare gespot.

Tekst: Wereld Natuur Fonds
Foto's: Merijn van Leeuwen, WWF Nederland; SAVE; Humberto Tan, WWF Nederland