Nacht van de Nacht: nacht van de zoogdieren!

Thuis doen we de lamp aan, en als we op pad zijn verlichten we onze wegen. We voelen ons veilig in het bos of in de stad zolang er maar licht is. Onze medezoogdieren voelen zich juist niet veilig in het licht: ze zijn actief in de nacht omdat ze dan niet worden gezien, en niet worden opgegeten. Iedereen weet dat vleermuizen wachten tot het donker wordt voordat ze uit hun holle boom of uit je spouwmuur naar buiten vliegen.

Snel of langzaam

De beweeglijkste en snelst vliegende soorten gaan daarbij het ‘vroegst’ op pad: zij kunnen zich sneller uit de voeten maken als er gevaar dreigt en zijn daarom minder bang voor licht. Onze gewone dwergvleermuis is er zo eentje: ze vliegt heel beweeglijk in de open ruimte, en is te zien in de vroege schemering. Maar andere soorten vleermuizen zoeken juist insecten tussen de bladeren en vliegen daarom langzaam. Dan is het verstandig om even te wachten tot het nog donkerder is.

Hoe komt het dan dat er rond lantaarnpalen toch vaak vleermuizen vliegen? Dat zijn bijna altijd dwergvleermuizen, die dus niet al te bang zijn voor licht en handig de door de lamp aangetrokken insecten komen vangen. De minder algemene, langzamere soorten raken hun leefgebied kwijt. Dat is niet best voor de (vleermuis)biodiversiteit.

Andere zoogdieren

Ook niet-vliegende zoogdieren hebben last van nachtelijk licht. Bosmuizen bijvoorbeeld vind je niet onder lantaarnpalen: ze blijven daar ver van weg, zelfs in bosgebied. Het is nu eenmaal veel te gevaarlijk om gezien te worden omdat ze bij veel andere diersoorten op het menu staan. Marterachtigen mijden ook verlichting, maar waarom is nog niet helemaal duidelijk. Er zijn natuurlijk minder prooidieren, of zijn ze zelf ook bang voor licht?

Wees dus zuinig met licht voor onze medezoogdieren! En eigenlijk voor álle zoogdieren: lichtvervuiling bederft ook voor ons het nachtelijk landschap, en ontneemt ons de schitterende sterrenhemel.

Zaterdag 30 oktober 2021: Nacht van de Nacht

Laat het donker donker en ontdek hoe mooi de nacht is tijdens de Nacht van de Nacht. De Nacht van de Nacht is een jaarlijks evenement georganiseerd door de Natuur en Milieufederaties. Tijdens de Nacht van de Nacht worden er door het hele land evenementen georganiseerd in het donker. Honderden bedrijven en gemeenten doven lichten van gebouwen en reclameverlichting. Dit jaar wordt de Nacht van de Nacht voor de zeventiende keer georganiseerd.

Meer informatie

• Doe ook mee met de Nacht van de Nacht. Kijk hier voor de activiteiten. Via deze link vind je meer informatie en aanbevelingen voor bedrijven, gemeenten en particulieren.
• Klik hier voor meer informatie over het onderzoek naar de effecten van nachtelijk kunstlicht op ons ecosysteem.

Tekst: Kamiel Spoelstra, Zoogdiervereniging / NIOO-KNAW & Marjolein van Adrichem, Zoogdiervereniging
Foto's: René Janssen (leadfoto: gewone dwergvleermuis); Kamiel Spoelstra