Huismoeder meest waargenomen nachtvlinder van 2019

Ondertussen loopt zelfs het nachtvlinderjaar ten einde, ook al zijn er nog steeds wel kleine wintervlinders te zien en komen er ook nog wel zwartvlekwinteruilen af op stroop. Deze waarnemingen zullen echter geen invloed meer hebben op het totaal aantal waargenomen soorten. We kunnen dus prima een overzicht geven van het nachtvlinderjaar 2019.

Statistieken

Dit jaar werden er iets meer dan 300.000 waarnemingen van macronachtvlinders doorgegeven van in totaal 694 gevalideerde soorten (stand 14/12/2019). Ter vergelijking: dit waren er 705 in 2018 en 699 in 2017. Daar zitten we dus nog iets onder, maar in de winter worden de laatste lijstjes nog doorgegeven en komen er nog determinaties binnen. De soort die in 2019 het meeste is doorgegeven, is de huismoeder, gevolgd door de gamma-uil en de kolibrievlinder. Dit zijn ook de drie soorten die op de meeste plekken in het land zijn gezien. Daarbij staat alleen de gamma-uil op de eerste, de kolibrievlinder op de tweede en de huismoeder op de derde plaats. De eikenprocessierups, die dit jaar zoveel in het nieuws was, stond op de zevende plek qua aantal waarnemingen en de zesde plek qua aantal kilometerhokken. Dit komt in beide gevallen neer op ongeveer de helft van de aantallen van de nummer één.

Bijzondere waarnemingen

Zoals elk jaar waren er dit jaar ook weer veel bijzondere waarnemingen, waaronder zelfs weer één nieuwe soort voor Nederland: de grauwe bandspanner (Epirrhoe molluginata) die Marcel Prick ving in het Vijlenerbos, Zuid-Limburg. Een andere leuke waarneming was de vondst van een rups van de wilgenspanner (Macaria artesiaria) door Jelle Jacobsen in de Millingerwaard (zie de leadfoto). Dit betrof slechts de zesde waarneming van deze soort in Nederland, en de eerste sinds 1982. Tijdens het jaarlijkse weekend van de twee nachtvlinderwerkgroepen van de NEV, de sectie Ter Haar en werkgroep Snellen, vond Bas van de Meulengraaf et al. in de Maasduinen een geelbruine oogspanner (Cyclophora ruficiliaria). Van deze soort zijn er maar sporadische waarnemingen bekend. Een andere leuke waarneming was die van maar liefst drie kleine manteluilen (Lithophane furcifera) rond Veldhoven. Alle 13 waarnemingen van deze soort komen vanaf 2000 uit Noord-Brabant, maar van deze plek was de soort nog niet bekend.

Nachtvlindermeetnet

Om de aantalstrends van nachtvlinders te kunnen volgen, is in 2013 het landelijke nachtvlindermeetnet opgericht. In 2019 is dit meetnet flink uitgebreid naar bijna 300 meetpunten verspreid over het hele land. Op deze punten zijn in totaal 533 soorten macronachtvlinders waargenomen. Om ook de resterende soorten te kunnen volgen, zijn we op zoek naar extra meetpunten, vooral ook in natuurgebieden. Vangt u al met een val maar geeft u deze waarnemingen nog niet via het nachtvlindermeetnet door, dan vragen we u dit wel te doen, zodat de gegevens kunnen worden meegenomen in de trendberekeningen. Wilt u wel tellen, maar heeft u nog geen val? Neem dan ook contact met ons op.

Tekst: Jurriën van Deijk, De Vlinderstichting
Foto’s: Jelle Jacobsen (leadfoto: wilgenspanner); Jurriën van Deijk; Kars Veling