Weeskinderen en huismoeders

De huismoeder (zie ook de leadfoto waar er een op een vlinderstruik drinkt) is een forse vinder die opvalt door zijn langwerpige uiterlijk. De kleur is erg variabel. Ze zijn soms egaal kaneelbruin, soms zeer druk getekend. Aan de onderzijde hebben ze vrijwel altijd een klein, zwart vlekje. Als ze vliegen vallen de feloranje achtervleugels op, omzoomd met een zwarte baan. Huismoeders zijn algemene nachtvlinders die verspreid door het hele land veel kunnen worden gezien. Ze zijn veel aanwezig in tuinen en komen soms ook het huis in, als we het licht aan hebben en de ramen en deuren open. Het feit dat ze veel binnenshuis worden gezien, is waarschijnlijk ook de oorsprong van de naam. Overdag kunnen ze gemakkelijk opgejaagd worden uit de strooisellaag of uit lage vegetatie; de vlinders vliegen dan snel op om zich opnieuw te verbergen en tonen bij het opvliegen hun felgekleurde achtervleugels. De rupsen leven van allerlei kruidachtige planten en grassen en zijn dus helemaal niet kieskeurig.

Het rood weeskind is ook een gewone soort die verspreid over het hele land voorkomt. Wel zien we dat deze in het westen wat talrijker is dan in het oosten. Het rood weeskind is een grote vlinder die soms ook overdag rustend op een boomstam of muur is aan te treffen. Op zwoele middagen zijn ze soms actief en vliegen ze rond boomtoppen. Toch is stropen de beste manier om weeskinderen te zien te krijgen. Stropen of smeren houdt in dat je bij het begin van de schemering een zoete lokstof op bomen of paaltjes aanbrengt. Na een uurtje of zo ga je voorzichtig die plekken af. Als je ze voorzichtig beschijnt met een zaklantaarn kun je er soms heel wat vlinders op tegenkomen. Deze methode werkt het beste in het voor- en najaar als er weinig concurrentie is van bloeiende planten, maar voor het rood weeskind moet je het nu doen. In de buurt van populieren en wilgen heb je de meeste kans, want daarop leven de rupsen. Kijk hier voor een recept.

Het zwart weeskind is een andere grote nachtvlinder die nu te zien is. Dit was best een zeldzame verschijning, maar de laatste jaren worden er steeds meer gezien. Misschien dat klimaatverandering hiermee te maken heeft, maar ook andere factoren kunnen een rol spelen. Ze vliegen vanaf half juni tot ver in september in één generatie. De vlinders komen af op smeer en in mindere mate ook wel op licht; soms worden ze aangetroffen op honingdauw of bloedende bomen. De vlinders rusten overdag in gebouwen, onder bruggetjes of in nestkasten, soms met veel bij elkaar.

Meer informatie

• Recept voor zoete lokstof voor stropen of smeren.
• Artikel Zwart weeskind zoekt gezelligheid.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: huismoeder)
Kaartjes: NDFF