Naturalis-feestje levert grote spitskop op

Op 27 augustus hield Naturalis een preview van het nieuwe museum voor het personeel. Na afloop liepen Daan Drukker en collega’s van EIS Kenniscentrum Insecten terug naar het station. In de grasvlakte voor het Leids Universitair Medisch Centrum hoorde Daan een hard gezoem. Hij wist meteen dat het om de grote spitskop (Ruspolia nitidula) ging. In totaal werden drie zingende mannetjes gehoord, waardoor het duidelijk werd dat de soort hier ter plekke een populatie aan het vormen is.

De grote spitskop komt algemeen voor in Zuid- en Midden-Europa op ruig begroeide, meestal vochtige plaatsen zoals slootkanten, ruig begroeide vochtige graslanden en bosranden. In de afgelopen tientallen jaren was de soort duidelijk aan een opmars bezig. In Zuid-België zijn al diverse populaties bekend, maar ook in Noord-België wordt de soort al incidenteel waargenomen. In Nederland is de grote spitskop driemaal eerder gevonden: in 2014 in Utrecht, in 2015 in Vorden en in 2017 bij Sleeuwijk. De eerste twee vondsten zijn van losse zingende mannetjes in het stedelijk gebied. Het ging hier ongetwijfeld om door vakantiegangers geïmporteerde dieren. Bij Sleeuwijk ging het om een vrouwtje in agrarisch gebied en hier kon niet uitgesloten worden dat het dier op eigen kracht de plek heeft bereikt. De drie mannetjes in Leiden zijn de eerste concrete aanwijzing voor een populatie.

Het warme weer heeft dit jaar bijzondere waarnemingen van sprinkhanen opgeleverd. Naast de grote spitskop werd de kiezelsprinkhaan in nachtvlindervallen gevonden en werd onlangs de eerste rosevleugel in ons land gevonden. Het zal interessant zijn om te volgen of er nog meer verrassingen volgen in de komende jaren.

Het feit dat de grote spitskop in Leiden op zo’n weinig bijzondere plek is opgedoken, doet vermoeden dat de soort al meer in Nederland zou kunnen voorkomen. Natuurwaarnemers worden dan ook opgeroepen om de komende warme dagen te letten op deze soort. Hiervoor is het voldoende om na zonsondergang een rondje te fietsen langs ruige vegetaties, bijvoorbeeld in het agrarisch gebied. De soort is het makkelijkst waar te nemen door te letten op het harde zoemende geluid. Waarnemingen kunnen, liefst met geluidsopname, worden ingevoerd op Waarneming.nl.

Link naar het geluid: https://waarneming.nl/sounds/88124/

Tekst: Roy Kleukers & Daan Drukker, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Roy Kleukers; Berry van der Hoorn