Distelvlinder: invasie of niet?

De distelvlinder is een echte trekvlinder. Ze kunnen in geen enkel stadium tegen vorst, en moeten dus wel uitwijken in onze winters. Elk jaar trekken ze in een enorme boog tussen Afrika en het noorden van Europa. Dat doen ze in verschillende generaties. De trekrichting en -intensiteit wordt bepaald door verschillende dingen: het weer in de voortplantingsgebieden, windrichting en voedselaanbod. Daarbij maken ze zoveel mogelijk gebruik van de heersende winden, en kunnen soms op grote hoogte (tot enkele kiometers!) trekken.

Miljoenen vlinders

In 2019 kwamen de eerste berichten uit Israel. Op 28 maart werd de volgende schatting gedaan: “700 million-1 billion mentioned in Israel heading NW”. Vanaf 22 maart kwamen de eerste op Cyprus aan, en op 23 maart in Griekenland: “Currently watching Painted Lady migration here in South East Greece. I’m getting about 30-50 fly past me per minute and heading west.” Die vlinders zouden theoretisch richting Italië gevlogen moeten zijn, maar tot nu toe zijn nergens meldingen van grote aantallen meer te vinden. 

Midden mei kwamen de volgende berichten van verder naar het noorden. Dit moeten nakomelingen geweest zijn van de golf die eind maart op gang kwam. In Roemenië zag een medewerker van De Vlinderstichting, die daar op vakantie was, op 17 mei er ongeveer 20 per minuut naar het westen - noordwesten vliegen. Kort daarna begonnen ze op Gotland en Zuid-Oost Zweden aan te komen, en ook de Finnen kregen ineens distelvinders binnen. Inmiddels worden er van Gotland vele duizenden gemeld.

Lagedrukgebied

Maar waar blijven ze dan? Een weerkaart van 19 mei laat een mogelijke verklaring zien. In Zuid-Duitsland lag een sterk lagedrukgebied, gevuld met heel veel regen, die de toegang tot onze streken blokkeerde. De distelvlinders zouden wel eens aan de oostkant van het lagedrukgebied de Noord/Noord-West gerichte stroming hebben kunnen volgen, en zo in Zweden beland zijn. Een beetje pech voor ons dus.

Een beetje geluk

Betekent dat dat wij geen distelvlinderinvasie meer krijgen dit jaar? Zoals gezegd zijn er toch enkele bij ons gekomen, maar de grote massa lijkt nu in Oost- en Noord-Europa te zitten. Als ze zich daar goed voortplanten en de wind in de zomer goed staat, kunnen wij ook later dit jaar nog flinke aantallen tegemoet zien. Moeten we wel een beetje geluk hebben.

Tekst en beeld: Chris van Swaay, Kars Veling en Ineke Radstaat, De Vlinderstichting