Bossen Noord-Brabant belangrijk voor nachtvlinders

In 2017 en 2018 is een kwantitatieve analyse uitgevoerd waarbij aan de hand van nachtvlinderwaarnemingen een nieuwe prioritaire lijst van Noord-Brabantse nachtvlinders is opgesteld. In Noord-Brabant zijn tot nu toe 760 soorten nachtvlinders waargenomen. In 2018 zijn daar vier soorten bij gekomen, waaronder de eerste zoomvlekspanner (Stegania cararia). Deze soort werd tijdens het veldwerk voor het onderzoek waargenomen in natuurgebied De Brand. Pas in 2014 werd hij voor het eerst in Nederland (Zuid-Limburg) waargenomen. Helemaal onverwacht was de waarneming niet, want in België is de soort ook redelijk ver in het westen, rond Antwerpen, aanwezig. De drie andere nieuwe soorten voor Brabant zijn de donkere prachtstipspanner (Scopula immorata), oranje espenspanner (Boudinotiana notha) en geveerde witvleugeluil (Aporophyla australis).

75 van de 760 vastgestelde soorten komen voornamelijk voor in de provincie Noord-Brabant, en zijn daarom aangewezen als prioritaire soort voor de provincie. 60% (45) van deze soorten is volgens de voorlopige Rode Lijst in enige mate bedreigd. Maar liefst drie gevonden soorten staan zelfs in de provincie als uitgestorven genoteerd. Dit zijn het elzenspannertje (Hydrelia sylvata), de moerasheide-aarduil (Protolampra sobrina) en de kleine manteluil (Lithophane furcifera). Deze laatste soort werd in het najaar van 2017 op twee verschillende nachten in De Malpie aangetroffen op smeer, en ook in het najaar van 2018 werd de soort in dit gebied gevonden. Waarschijnlijk zit er dus een populatie van deze soort op deze locatie.

Bossen zijn in Nederland het meest soortenrijke habitat voor nachtvlinders. Daardoor zijn nachtvlinders goede indicatorsoorten voor de kwaliteit van bossen. De Nederlandse bossen zijn volgens de SNL kartering in negen verschillende beheertypen ingedeeld. In Noord-Brabant zijn daarvan acht aanwezig: rivier- en beekbegeleidend bos, hoog- en laagveenbos, haagbeuken- en essenbossen, dennen-, eiken- en beukenbos, droog bos met productie, vochtig bos met productie, vochtig hakhout en middenbos, en drooghakhout. In totaal zijn 27 prioritaire soorten kenmerkend voor één of meer van deze SNL-bostypen. Hiertussen zitten onder andere de kleine blokspanner (Pterapherapteryx sexalata) en de russenuil (Coenobia rufa) die kenmerkend is voor hoog- en laagveenbos en de gele uil (Enargia paleacea), kenmerkend voor dennen-, eiken- en beukenbos.

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de provincie Noord-Brabant.

Meer informatie

• Eindrapport Nachtvlinders in de bossen van Noord-Brabant (pdf; 3,4 MB)

Tekst en foto's: Jurriën van Deijk, De Vlinderstichting