Bootsmannetje meest getelde waterdiertje bij nationaal slootjesonderzoek

Op basis van de waterdiertjestelling scoorden de Nederlandse slootjes gemiddeld een 6,3 op waterkwaliteit. "Dat is net een voldoende", zegt Froukje Rienks van het NIOO. "En dan is er nog vooral in mooie slootjes gemeten. Dit betekent dat er werk aan de winkel is om de waterkwaliteit in het hele land te verbeteren. Naast de top drie zijn er gelukkig ook de nodige bijzondere waterdiertjes gezien, zoals de kokerjuffer, libellenlarve en geelgerande watertor", zegt Rienks.

"Het was geweldig om te zien hoe enthousiast kinderen worden van zoiets eenvoudigs als waterdiertjes vangen en tellen", vult Marchien de Ruiter, projectleider van de IVN Slootjesdagen, aan. "Deze lijkt op een hamerhaai", zei een kindje in het Vondelpark bij het zien van zo'n geelgerande watertor. En een ander kindje liet vol trots de onderzoekkaart zien: "Kijk, ik heb ze bijna allemaal gevonden!"

Meer proefjes

Het belooft veel goeds voor volgend jaar, concludeert De Ruiter. Want na deze vliegende start liggen de plannen daarvoor al klaar. Het 'citizen science' onderzoek wordt de komende jaren herhaald. Zo kunnen de wetenschappers van het NIOO, dat het onderzoek samen met IVN Natuureducatie heeft georganiseerd, trends in kaart brengen en een volledig beeld krijgen van de gezondheid van de Nederlandse slootjes. Ook komen er de volgende keer nieuwe proefjes bij, zodat ook temperatuur, licht en afbraakprocessen in de sloot kunnen worden gemeten. 

Waarom slootjesonderzoek?

Sloten zijn belangrijk voor de biodiversiteit: insecten en vogels die leven van deze insecten zijn voor hun voortbestaan afhankelijk van de natuur in en rondom sloten. Bovendien vormen sloten een belangrijk netwerk dat verschillende natuurgebieden met elkaar verbindt. Zo kunnen dieren gemakkelijk migreren tussen de gebieden, en dat is belangrijk in verband met klimaatverandering. Ook al ligt er in Nederland maar liefst zo'n 300.000 kilometer aan sloten, toch was er niet voldoende bekend over hoe het is gesteld met de waterkwaliteit ervan. Het slootjesonderzoek brengt daar verandering in. En is er eenmaal een beter beeld van de gezondheid van de Nederlandse sloten, dan kan waar nodig actie worden ondernomen.

Veel kokerjuffers

Ook bij het NIOO zelf werd gemeten: wateronderzoekster Laura Seelen, een van de ontwerpsters van het nationale slootjesonderzoek, ging met haar schepnet aan de slag in de sloot voor het duurzame NIOO-gebouw. Samen met Froukje Rienks en andere collega's onderwierp ze de resultaten aan een grondig onderzoek. Dat leverde maar liefst achttien verschillende soorten waterdiertjes op, waaronder naast bootsmannetjes een forse hongerige keverlarve en opvallend veel kokerjuffers: de meer 'bijzondere' soorten, die je meestal vindt in mooi schoon water. Het cijfer voor het NIOO: 7,1. Ruim boven het landelijk gemiddelde.

Bij het nationale 'citizen science slootjesonderzoek' werken IVN Natuureducatie en het NIOO samen met waterdiertjes.nl, een website waarop je het hele jaar door waarnemingen van waterdiertjes in zoetwater kunt doorgeven. Binnen de provincies wordt samengewerkt met diverse waterschappen.

Tekst: IVN Natuureducatie en NIOO-KNAW
Foto's: M. Oomens, IVN; Perro de Jong; Brechje van Beek, NIOO-KNAW