Meerdere vliegen in één klap: over inzet van groen tegen luchtvervuiling

Wat is natuurlijk kapitaal?

Al onze natuurlijke hulpbronnen behoren tot ons natuurlijk kapitaal. Dit kapitaal kunnen we vervolgens inzetten ten dienste van de mens. Te denken valt aan waterzuivering in de ondergrond, wind voor windenergie en duinen als zeewering. Ook onze productiebossen vallen onder dit type kapitaal. Het is leefgebied voor flora en fauna, we kunnen er recreëren, én het levert hout op. Oftewel: natuurlijke hulpbronnen dienen vaak vele doelen en het is daarom belangrijk om uitputting te voorkomen. Wie er even voor gaat zitten, kan waarschijnlijk vele van deze natuurlijke hulpbronnen bedenken.

Groen als afvang

In het streven naar een betere luchtkwaliteit zou de natuurlijke hulpbron ‘groene vegetatie’ kunnen worden ingezet. Het aanwenden van vooral opgaande begroeiing kan namelijk leiden tot extra invang van verontreinigende stoffen. Uiteraard gaat het dan niet om bestrijding bij de bron, maar over verzachting van de effecten.

Fijnstof en stoffen zoals stikstofdioxide en ozon, kunnen deels worden ingevangen door naalden en bladeren van bomen. Het hangt van het type stof af, welke soort groen het beste bijdraagt. Bovendien zal een deel van de stoffen weer van het blad of van de naalden afwaaien. Wind is sowieso een belangrijk facet. Daar waar groen wordt ingezet als bijdrage aan een betere luchtkwaliteit, mag de doorstroom van lucht niet gehinderd worden. Gebeurt dat wel, dan kan de vervuiling niet ontsnappen en bijgevolg het lokale effect een verslechtering van de luchtkwaliteit zijn. Een forse bomenrij in een smalle straat met hoogbouw werkt dus niet. Staan ze er al, dan is goed snoeiwerk relevant. Verticale gevelbegroeiing lijkt op zo’n plek efficiënter.

Groen als gezond

De precieze mate waarin groen vervuiling afvangt en mogelijk demping van straatgeluid teweegbrengt, is nog onduidelijk. Wel zal de inzet van groen, of het nu bomen, groene gevels of groene daken zijn, op diverse andere vlakken ook vruchten afwerpen. Zo heeft groen een aangetoond effect op verkoeling in de stad tijdens hete perioden, zorgt groen voor waterberging bij zware buien en kan contact met groen stress bij de inwoners verlagen. Een groene woonomgeving nodigt bovendien uit tot bewegen, wat een goed middel is tegen obesitas en depressie. In z’n algemeenheid heeft groen in de stad dus een positief effect op de leefbaarheid van een wijk. Goed ingericht groen is belangrijk voor de biodiversiteit in stedelijk gebied. En voor wie een economisch motief wil: de aanwezigheid van groen in de directe omgeving van een woning verhoogt de waarde van dit vastgoed.

Tekst: Grieta Spannenburg, Atlas Natuurlijk Kapitaal
Kaart: Atlas Natuurlijk Kapitaal
Foto: Pixabay (leadfoto: Utrecht van boven)