Al meer dan 4.500 waarnemingen eendenkuikenproject 'Dr. Duck'

"Dit jaar heb ik al meer dan 4.500 waarnemingen binnengekregen", vertelt Erik Kleyheeg enthousiast over zijn project. "Dat is veel meer dan vorig jaar. Begin mei zelfs meer dan honderd per dag, op dit moment zo’n tien. Dat loopt mooi synchroon met het verloop van het broedseizoen."

Het valt op dat veel mensen ook emotioneel betrokken zijn, zegt Kleyheeg. "Sommige mensen volgen eendengezinnen week na week. Dat levert belangrijke extra informatie op. Het project loopt nog, dus ik kan nog geen resultaten geven, maar er zijn al wel wat indicaties."

Slecht gesteld met overleving

Het algemene beeld uit de waarnemingen is dat het slecht gesteld is met de overleving. Het lijkt erop dat nog geen vier op de tien kuikens de vliegleeftijd van acht weken bereiken. Over het algemeen wordt aangenomen dat bij zo’n lage overleving de populatie krimpt.

"Nu moeten we wel bedenken dat de meeste mensen meldingen doen in hun woonomgeving, dus er zijn relatief veel meldingen uit stedelijke gebieden. Daar zou het voor de kuikens weleens extra moeilijk kunnen zijn. Bijvoorbeeld door beschoeiingen, waardoor ze moeilijk op de kant kunnen komen, of door het wegmaaien van begroeiing, zodat er minder beschutting is. Ook het verkeer kan natuurlijk een rol spelen."

Reigers, ratten, snoeken

Veel mensen melden dat ratten de boosdoeners zijn, maar Kleyheeg is daar nog niet zo zeker van. "Als je ziet dat een kuiken onder water wordt getrokken, is het veel waarschijnlijker dat een roofvis de dader is. Ratten eten wel eieren, maar reigers zijn bijvoorbeeld een veel groter gevaar voor de kuikens."

Overigens is sterfte door roofdieren van alle tijden. "De grote vraag", zegt de onderzoeker, "is of er veranderingen zijn opgetreden waardoor eendenkuikens het nu moeilijker hebben dan vroeger."

Analyse in het najaar

"Ik verwacht de laatste waarnemingen van kuikens in september. Dit najaar ga ik dan aan de slag met de gegevens. Het zou mooi zijn als we de resultaten uit dit onderzoek kunnen integreren in een populatiemodel dat er al is. Zo kunnen we dankzij de waarnemingen van vrijwilligers de modellen verder verbeteren en uitzoeken of de lage kuikenoverleving een verklaring is voor de achteruitgang van de wilde eend in Nederland."

Natuurlijk kun je je waarnemingen nog steeds melden via de site www.erikkleyheeg.nl/eendenkuikens of Waarneming.nl. En volgend jaar gaat het project gewoon door, zegt Kleyheeg. "Ik wil graag een app ontwikkelen zodat mensen direct in het veld hun waarneming kunnen invoeren. Daarvoor ben ik nog op zoek naar geld en bouwers."

Tekst: Carel Jansen, NIOO-KNAW
Foto en kaart: Erik Kleyheeg