Aan de slag in de laatste populatie van de Duitse zandloopkever

De Duitse zandloopkever (Cylindera germanica) is in heel Noordwest-Europa zeer zeldzaam geworden. Ook in Nederland is dit het geval. Van vroeger zijn er vondsten verspreid over de hogere gronden bekend, maar daarvan resteert nu nog maar één locatie: het terrein van zinkfabriek Nyrstar in Budel-Dorplein.

De achteruitgang heeft te maken met de vermesting van schrale vegetaties en het feit dat de Duitse zandloopkever zich niet over grote afstanden kan verspreiden. Hoewel de kever vleugels heeft, zijn uit Nederland geen vliegwaarnemingen bekend; waarschijnlijk heeft de soort hier niet of nauwelijks ontwikkelde vliegspieren.

De Duitse zandloopkever leeft met name op vochtige, vaak lemige bodems die grotendeels onbegroeid zijn. Hier jagen ze op hun prooien en leggen eitjes in de goed opwarmende grond. De larven die uit de eitjes komen graven gangetjes in de grond, van waaruit ze langslopende prooidieren grijpen.

Het leefgebied van de Duitse zandloopkever op het fabrieksterrein wordt bedreigd door het langzaam dichtgroeien van de kale bodem. EIS Kenniscentrum Insecten, Bosgroep Zuid Nederland en Ecologica zijn aan de slag gegaan om hier wat aan te doen. In terreindelen die geen geschikt leefgebied meer zijn, is dit voorjaar op een aantal plekken de vegetatie weggehaald en op andere plekken is ondiep geplagd. De komende drie seizoenen houden we bij of deze plekken bevolkt worden door larven van de zandloopkever. Daarna zal een club van natuurvrijwilligers het wel en wee van de soort op dit terrein gaan volgen. Het is te hopen dat er succes kan worden gemeld, want de beheermaatregelen kunnen relatief gemakkelijk ingezet worden en als ze succesvol zijn, breder toegepast worden om de populatie te laten groeien.

De Duitse zandloopkever zal binnenkort eitjes gaan afzetten, hopelijk ook in de nieuwe plagplekken, en dan kunnen de resultaten worden gemeten. Maar een eerste succesje is al te melden. De larven van Duitse zandloopkevers kunnen zich ook lopend verplaatsen en nieuwe holletjes maken. Op de plekken waar vegetatie is verwijderd en waar is geplagd zijn nu al gaatjes gevonden van dergelijke verplaatsende larven!

Dit project wordt uitgevoerd met subsidie van de provincie Noord-Brabant en met steun van zinkproducent Nyrstar Budel.

Tekst: Jinze Noordijk, EIS Kenniscentrum Insecten; Ron Felix, Nienke de Kort, Bosgroep Zuid Nederland; Tim Faasen, Ecologica
Foto’s: Jinze Noordijk (leadfoto: Duitse zandloopkever); Nienke de Kort; Ron Felix