Vangacties en slacht onderdeel populatiebeheer grazers

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

Het najaar is de tijd van de vangacties bij de grote grazers van FREE Nature. Dit om een tweetal redenen. Allereerst wordt in de natuurgebieden het aantal dieren teruggebracht naar een niveau dat de populaties grote grazers de winter zonder bijvoeren kunnen overleven. Tegelijk biedt dit de mogelijkheid om aan de wettelijke verplichtingen van oormerken bij runderen en chippen van paarden te voldoen.

Zo laatst ook bij een vangactie in natuurgebied de Bisonbaai in de Ooijpoler. Hier moesten 20 dieren het gebied verlaten. Hiervan zijn acht konikpaarden naar de Klompenwaard bij Doornenburg gegaan en twee Galloway-runderen naar een klein terreintje bij Sterreschans (een buurtschap bij Doornenburg). De overige tien runderen zijn geslacht en worden verkocht als wildernisvlees.

Aantalsregulatie
De meeste dieren van FREE Nature leven in gebieden waar mannelijke én vrouwelijk dieren leven. Het gevolg is dat er jaarlijks dieren geboren worden. Gelukkig maar, want het is de ervaring dat als dieren niet jaarlijks jongen krijgen ze veel te dik worden. Het gevolg is wel dat er regelmatig ook dieren uit de gebieden gehaald moeten worden.

Toen 20 jaar geleden gestart werd met natuurlijke begrazing in Nederland was er meer vraag dan aanbod van dieren, maar inmiddels zijn er veel gebieden waar deze vorm van beheer wordt toegepast, binnen én buiten Nederland. Het gevolg is dat er jaarlijks ook veel meer dieren bij komen, waardoor het lastiger is om een plekje te vinden voor dieren om ‘voor het leven’ naar toe te gaan.

Groei in beeld
Voor sommige mensen is het moeilijk te accepteren dat de dieren uit het natuurgebied dood gemaakt worden. Maar wat zou er gebeuren als alle dieren zouden blijven leven tot ze van ouderdom zouden sterven? De ervaring leert dat een paard in het natuurgebied wel 25 tot 30 jaar oud kan worden. Als deze en andere ervaringen in een model worden gestopt, rekent de computer voor ons uit dat een kudde van 75 dieren (bestaande uit 25 mannelijke, 25 vrouwelijke en 25 veulens) na 20 jaar gegroeid zou zijn tot 7.000 dieren (zie figuur) en na 30 jaar later zelfs tot 70.000!

Het mag duidelijk zijn dat natuurgebieden van 200 tot 500 hectare zulke aantallen dieren niet aan kunnen. Voor gebieden van een dergelijke omvang geldt dat rund en paard hier, hoewel ze een natuurlijk leven lijden, formeel nog steeds gehouden dieren zijn. Gevolg hiervan is dat er een zorgplicht geldt voor het individuele dier. Alleen in grote gebieden van enkele duizenden hectaren kan de beheerder beschikkingsmacht over de dieren verliezen, iets waarbij in de gebieden waar FREE Nature actief is geen sprake van is.

Met een dergelijke groei is het helaas niet mogelijk om alle dieren te herplaatsen in andere natuurgebieden. Kuddes groeien sneller dan de oppervlakte aan natuur. Begrijpelijk dus dat er jaarlijks een aantal dieren geslacht moet worden.

Oornummers en chips
Tijdens de jaarlijkse vangactie worden de dieren voorzien van de wettelijk verplichte oornummers (voor runderen) en chips (bij paarden). Dit is trouwens wel bijzonder, want gebruikelijk in Europa is dat de runderen binnen drie dagen na de geboorte een oornummer moeten hebben. Deze regel heet ‘honderd hectare regeling’, genoemd naar de minimale aaneengesloten oppervlakte waar een gebied aan moet voldoen om in aanmerking voor deze regel te komen. Met 450 hectare voldoet het gebied bij de Bisonbaai ruimschoots aan die eis. Daarnaast is het verplicht om via DNA-onderzoek aan te tonen wie de moeder is van het dier. Dit heeft te maken het kunnen achterhalen van de herkomst van het dier dat bij ons op het bord ligt.

Tekst: Fokko Erhart & Roeland Vermeulen, FREE Nature
Foto's & figuur: Fokko Erhart, FREE Nature