Hoogwater
Op de piek van het hoogwater stroomt er meer dan 7400 kubieke meter water per seconde door de rivier. De stroomsnelheid ligt op dat moment ruim 2 tot 2,5 keer zo hoog als tijdens laagwater in de zomer. Uiterwaarden overstromen en in sommige gevallen blijft er slechts een fractie van het normale leefgebied voor veel dieren beschikbaar. Niet alleen in de rivier stroomt het water snel. Ook in de talloze nevengeulen, zijtakken van de rivier in de uiterwaarden die alleen tijdens hoogwater meestromen, stroomt het water snel. Zelfs voor goede zwemmers zoals de ree, is deze stroming gevaarlijk. Zij staan nu vlak onder aan de dijk, of rusten op kleine tijdelijke eilandjes. Mocht u ze per ongeluk verstoren, of schiet uw hond in een onoplettend moment onder de draad door, dan zullen ze het water invluchten, met mogelijk de dood tot gevolg. Dit kunnen we voorkomen door op de dijken te blijven.
Grote grazers
Bekende bewoners van de uiterwaarden zijn grote grazers als Schotse Hooglander, Galloway of Rode Geus en wild levende paarden als de konik. De afgelopen twee weken zijn de beheerders druk bezig geweest deze dieren te verzamelen op de zogenoemde hoogwatervluchtplaatsen. Ook hier geldt dat deze gebieden maar een fractie zijn van het normale leefgebied. Hierdoor zijn de mogelijkheden om mensen en honden te vermijden beperkt. Dit geldt des te meer voor koeien met jonge kalveren die graag een rustig plekje opzoeken.
Bevers hebben burcht verlaten
Een andere bekende bewoner van de uiterwaarden is de bever. Hun burchten liggen inmiddels enkele meters onder water. De bevers zwemmen nu vrij rond door de uiterwaarden en maken een tijdelijk 'nest' in bomen of op een rustig stuk van de winterdijk. Doordat ze zich niet veilig terug kunnen trekken, moeten ze constant waakzaam zijn voor roofdieren. Hierdoor kost verstoring door mensen, en zeker honden, een bever veel energie in een periode waarin overleven al moeilijker is.
Tegelijkertijd komen ze nu makkelijker bij takken en twijgen die hoog aan de boom groeien. Wanneer het water gezakt is, kun je deze vraatsporen hoog in de boom terugvinden. Voor kinderen lijkt het daardoor alsof bevers kunnen vliegen.
Voorkom het opjagen van dieren
Om te voorkomen dat de dieren onnodig in paniek raken en daardoor verdrinken, vragen we uw hulp. Geniet vanaf de dijk en houd uw hond aan de lijn. Zeker in deze Covid-19 tijd is het extra druk in de natuurgebieden. Beperk daarom uw bezoek zodat dieren, maar ook andere wandelaars, veilig de tijd en ruimte hebben om van het hoge water te genieten.
Op de locaties waar de risico’s het hoogst zijn, hebben de terreineigenaren reeds een aantal gebieden afgesloten. Deze maatregel is van groot belang voor de veiligheid van mens en dier. Gelukkig is het schouwspel van de rivieren goed te beleven vanaf de dijk.
Tekst: Roeland Vermeulen, FREE Nature & Glenn Lelieveld, Zoogdiervereniging
Foto’s: Sabine Wolters, FREE Nature (leadfoto: overstromen van de zomerdijk bij de Loowaard (Gld)); Kris Joosten, Zoogdiervereniging