Wisent, rund en paard begrazen samen Kraansvlak

Oorspronkelijk kwamen in West-Europa tienduizenden plant- en diersoorten voor. Die variatie was voor een groot deel te danken aan begrazing door grote planteneters als herten, paarden, wisenten, runderen en hun voorlopers. Deze natuurlijke begrazing droeg bij aan de grote variatie in landschappen: graslanden, ruigtes, struwelen, bossen en alle overgangen daartussen. In het Kraansvlak worden de effecten van de verschillende manieren van vraat door meerdere soorten grote grazers onderzocht. In vroeger tijden deelden deze grazers immers ook hun leefgebied, samen met andere herbivoren, zoals konijnen en reeën.

Grote grazers samen onderzocht

Met de terugkeer van de drie soorten grote grazers in één leefgebied wordt gewerkt aan een completer ecosysteem in het Kraansvlak. Dit duingebied is het eerste in Europa waar de drie typen grazers in één gezamenlijk gebied voorkomen en waar bovendien het effect van de gezamenlijke begrazing onderzocht wordt. Naast wisenten, konikpaarden en Schotse hooglanders, leven hier ook damherten en reeën. De verschillende grazers zijn elkaar inmiddels al verschillende keren tegengekomen in het gebied. Ook de ervaringen die hierbij worden opgedaan, maken deel uit van de monitoring en het onderzoek.

Sinds de komst van de wisenten in 2007, gevolgd door de koniks in 2009, wordt hun graasgedrag en gebruik in het Kraansvlak intensief gemonitord. Ook het gedrag van Schotse hooglanders in een nabijgelegen duingebied is onderzocht. De vraag is nu of en hoe het gedrag van de al eerder in het terrein aanwezige grazers met de komst van de runderen wordt beïnvloed en of deze hun gedrag aanpassen. Ervaringen die in het Kraansvlak worden opgedaan, zullen ook interessant zijn voor nationale en internationale beheerders. De uitkomsten van deze gegevens zullen worden gedeeld.

Begrazing

Duizenden planten- en diersoorten zijn direct of indirect afhankelijk van grote grazers en met de natuurlijke begrazing mee geëvolueerd. Zij hebben zich aangepast aan de begrazingspatronen van de grazers, hun mest, of de grazers zelf (roofdieren, parasieten). Zo hebben ze hun natuurlijke plek in het landschap veroverd. Bij grazers is er meestal sprake van facilitatie: het graasgedrag van de ene soort pakt gunstig uit voor de andere. De ene soort schept omstandigheden die de andere juist nodig heeft. Zo kunnen runderen, die gras met hun tong afrukken, de weg banen voor paarden die korter eiwitrijker gras afbijten. Paarden effenen op hun beurt weer het pad voor andere dieren.

Meer informatie over de grote grazers in het Kraansvlak en over wisenten in Nederland is te vinden op www.wisenten.nl en www.ark.eu/wisent.

Tekst: Yvonne Kemp & Karsten Reiniers, ARK Natuurontwikkeling
Foto's: Louise Prevot (leadfoto: konikpaarden en wisenten in het Kraansvlak); Dylan Haanappel