Gestreepte Amerikaanse rivierkreeft maakt sprong naar Friesland

Bericht uitgegeven door EIS Kenniscentrum Insecten & andere ongewervelden op [publicatiedatum]

Twee onafhankelijke vangsten van gestreepte Amerikaanse rivierkreeften in Friesland in een maand tijd doen vermoeden dat een nieuwe exotische rivierkreeft zich in de provincie heeft gevestigd. Het betreft de tweede exotische rivierkreeft voor Friesland sinds de vestiging van de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft in 1989.

Exotische rivierkreeften zijn sinds enkele decennia alom aanwezig in de Nederlandse oppervlaktewateren. Zes soorten hebben zich gevestigd waarbij met name de rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii) en de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis) regelmatig het nieuws halen vanwege de hoge dichtheden en massale trekbewegingen over land. Van de meeste soorten ligt het zwaartepunt van de verspreiding in de Randstad, waar het aantal mensen een goede maat lijkt voor het aantal (illegale) uitzettingen. Het lag in de lijn der verwachting dat de noordelijke provincies vroeg of laat door nieuwe rivierkreeften bevolkt zouden gaan worden, maar dat de gestreepte Amerikaan de eerstvolgende nieuwkomer is, is alsnog onverwacht.

De gestreepte Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus acutus) is thans één van de zeldzamere exotische rivierkreeften in Nederland. De soort is sinds 2002 uit de Alblasserwaard bekend, waar de soort inmiddels hoge dichtheden bereikt, maar waarbuiten nog altijd nauwelijks meldingen zijn. Op 29 september jl. werd in een wolhandkrabbenfuik langs de waddendijk nabij Roptazijl (Harlingen) een fors mannetje gevangen door Minne Boersma en Peter Bodenstaff. Een tweede exemplaar werd op 30 oktober door de muskusrattenbestrijding (Bennie Altena) aangetroffen in een fuik ter hoogte van Lollum, hemelsbreed zo’n 15 kilometer van de eerste Friese vondst verwijderd.

Naar de herkomst van de dieren blijft het gissen. De Friese vangsten volgen op een aantal andere opmerkelijke vondsten: een exemplaar in een tuinvijver in Hoek van Holland (2009), op straat in Den Helder (2010) en eveneens op straat in Groningen (2013). Dat de soort, ondanks de zeldzaamheid in de vrije natuur, regelmatig opduikt op ongebruikelijke locaties duidt er op dat hij in toenemende mate levend verhandeld en uitgezet wordt.

De gestreepte Amerikaanse rivierkreeft is verwant aan de talrijke rode Amerikaanse rivierkreeft, waar de soort sterk op lijkt. Voor het herkennen van de verschillende soorten kan de zoekkaart van EIS worden geraadpleegd. Waarnemingen van rivierkreeften, gestreepte Amerikaanse rivierkreeften uit Friesland in het bijzonder, kunnen worden doorgegeven via waarneming.nl of telmee.nl.

Tekst: Bram Koese, EIS Kenniscentrum insecten & andere ongewervelden, John Melis, RAVON & Harry Bosma
Foto: John Melis