Kreeften weer uit de grond?

Bericht uitgegeven door EIS-Nederland op vrijdag 29 maart 2013

Afgelopen winter is gebleken dat sommige exotische rivierkreeften ondergronds overwinteren in zelf gegraven holen. Het was al een tijd een raadsel hoe deze kreeften (waarvan sommige afkomstig uit verre zuidelijke streken) in Nederland de winter doorkomen. Het is nog niet bekend op welke schaal dit gedrag plaatsvindt. Het is zaak om komende tijd alert te zijn op kreeften in het gras: naar verwachting worden de dieren weer actief op de eerstvolgende warme, vochtige lentedag.

Het is geen nieuws meer dat er tegenwoordig veel soorten, en hoge aantallen, exotische rivierkreeften voorkomen in Nederland. Afgezien daarvan is er nog weinig over bekend. Hoe de dieren de Nederlandse winter overleven, is bijvoorbeeld een vraag die regelmatig gesteld wordt. Sommige soorten komen in het gebied van herkomst veel zuidelijker voor dan in Nederland. Van de bekende rode Amerikaanse rivierkreeft, van oorsprong een soort uit de moerassen rond de Golf van Mexico, werd daarom lange tijd verondersteld dat de eerste strenge winter fataal zou zijn. Niets is minder waar gebleken. Ondanks de strenge winters van de afgelopen jaren gaat het de soort voor de wind. Dat de dieren de Nederlandse winters kunnen doorstaan is duidelijk, maar over het hoe is nog niet alles gezegd.

In september 2012 werden in een wegberm langs de A12 nabij Reeuwijk een aantal merkwaardige ‘molshopen’ gesignaleerd. Van een afstand zagen de hopen er niet echt bijzonder uit, behalve dat ze allemaal in een nogal drassige slootkant waren gesitueerd. En het is algemeen bekend dat mollen niet van natte snorharen gediend zijn! Bij nadere inspectie bleken alle holen afdeksels te zijn van lange diepe holen richting het grondwater met aan het eind van elke tunnel… een kreeft (of twee kreeften). Ook in de hier opvolgende maanden (oktober, november en februari) bleken op deze locatie steeds levende kreeften onder de grond aanwezig te zijn, zij het steeds moeilijker te vinden omdat er na september geen verse hopen meer zijn aangetroffen.

Het is vooralsnog de vraag of de dieren ‘bewust’ gekozen hebben voor een overwintering onder de grond. Het is algemeen bekend dat met name vrouwtjes van de rode Amerikaanse rivierkreeft zich in de zomer ingraven in de slootkant om de eieren af te zetten. Normaal gesproken (dat wil zeggen in het gebied van herkomst) komen vrouwtjes en jongen voor de herfst weer tevoorschijn. Het is mogelijk dat in Nederland door het mildere klimaat zowel de paartijd als de ontwikkelingstijd van de eieren vertraagd worden, waardoor sommige vrouwtjes in de holen ‘overvallen’ zijn door de winter. In het geval van een strenge winter hebben deze vrouwtjes misschien juist het geluk dat ze zich alvast in een veilig, vorstvrij hol bevinden. Mits ze deze lange periode onder de grond overleven tenminste…

Daarom: wees alert op kreeften die de komende tijd misschien uit de grond kruipen. Zie je er een:  laat het ons weten! 

Tekst en foto's: Bram Koese, EIS-Nederland