Werken aan behoud van Kleine schorseneer in Drenthe
FLORONBericht uitgegeven door FLORON [land] op [publicatiedatum]
In Drenthe staan nog slechts een handvol niet-bloeiende planten van de zeer zeldzame Kleine schorseneer. Zonder actieve maatregelen is deze fraaie soort binnen afzienbare tijd uit Drenthe verdwenen. Om dit te voorkomen werken FLORON, Science4Nature, Staatsbosbeheer, de provincie Drenthe en vrijwilligers van de Werkgroep Florakartering Drenthe samen aan herstel van de Kleine schorseneer.
De Kleine schorseneer (Scorzonera humilis) komt voor binnen een betrekkelijk klein verspreidingsgebied dat Midden-, Zuid- en Oost- Europa omvat. Nederland ligt aan de uiterste noordwestrand van het areaal. Kleine schorseneer is alleen bekend van de Veluwe en Drenthe alwaar zij groeit in droge heiden en in heischrale graslanden op meestal leemhoudende zandgronden. Kleine schorseneer is in ons land altijd al zeer zeldzaam geweest, maar de afgelopen decennia is zij dramatisch achteruitgegaan en staat nu als Bedreigd op de Rode Lijst.
Groeiplaatsen van Kleine schorseneer zijn in Drenthe pas omstreeks 1940 ontdekt. Deze bevonden zich op de Hondsrug, bij Odoorn en Vries. De populatie bij Vries is reeds lang verdwenen, maar tussen Odoorn, Valthe en Exloo groeide Kleine schorseneer tot halverwege de jaren negentig nog op vier plaatsen. Vrijwilligers van de Werkgroep Florakartering Drenthe hebben dit voorjaar gezocht naar planten op alle oude groeiplaatsen. Dat is niet gemakkelijk, want in niet-bloeiende toestand zijn de planten met hun smalle grasachtige bladeren slecht te vinden tussen de andere soorten. Uit de actualisatie blijkt dat er in Drenthe nog maar één groeiplaats over is. De totale Drentse populatie bestaat in 2014 waarschijnlijk uit slechts 12 niet-bloeiende planten. Deze planten staan dicht bij elkaar en beslaan een oppervlak dat niet groter is dan een flinke heideplag. Recent onderzoek laat zien dat Kleine schorseneer ook op de Veluwe wegkwijnt..
Het mag duidelijk zijn dat een herstelactie dringend noodzakelijk is om de Kleine schorseneer voor Drenthe te behouden. Om dat doel te bereiken hebben bovengenoemde organisaties de handen ineengeslagen en een herstelplan opgesteld. Dit herstelplan richt zich niet alleen op het verbeteren van de groeiomstandigheden, maar óók op het vergroten van de genetische diversiteit van de resterende populatie. Alleen bij voldoende genetische diversiteit kunnen de planten kiemkrachtig zaad produceren en zorgen voor verjonging en verbreiding van de populatie. Dankzij een financiële bijdrage van de provincie Drenthe kunnen we starten met het herstelwerk.
Tekst: Edwin Dijkhuis, FLORON en Sheila Luijten, Science4Nature
Foto's: Bert Blok; Pauline Arends