Love story blauwe kiekendief hoop voor populatie Noord-Nederland

Bericht uitgegeven door Werkgroep Grauwe Kiekendief [land] op [publicatiedatum]

Sinds 2009 broedt de blauwe kiekendief jaarlijks in de tarwevelden van Oost-Groningen. Hij lijkt te profiteren van de foerageermaatregelen die zijn aangelegd voor de grauwe kiekendief. Het steeds vaker opduiken van de blauwe kiekendief in grootschalige akkergebieden zou de redding kunnen inluiden van de blauwe kiekendief als broedvogel.

Grauwe kiekendief bestendigd in Nederland
Het veldseizoen rond onze kiekendieven is momenteel halverwege. 25 jaar terug begon, geheel bij toeval, de wedergeboorte van de toentertijd afgeschreven populatie grauwe kiekendieven in Nederland. Een kwart eeuw later kunnen we stellen dat deze fragiele soort door een mix van kunde, vlijt en doorzettingsvermogen is gestut. Wie nu akkerbouwgebieden in Groningen, Flevoland, Friesland en Drenthe bezoekt heeft een reële kans het sierlijke silhouet van een grauwe kiekendief te zien zweven.

Blauwe kiekendief op rand van uitsterven
Het wat meer schonkige vliegbeeld van een blauwe kiekendief behoorde tot voor kort thuis in het Waddengebied. Deze eveneens zeldzaam geworden roofvogel is op onze eilanden echter technisch uitgestorven. De laatste paartjes produceren bijna geen jongen meer. We hebben geen complexe modellen nodig om te begrijpen dat het doek voor deze bijzonder mooie vogels op het punt staat te vallen. Het treurige is dat we al zeker 15 jaar weten dat de blauwe kiekendief het in onze natuurgebieden niet gaat redden, en tot op heden is er qua beheer of het realiseren van goed beheerde foerageergebieden niets gedaan om het tij te keren. De soort lijkt als een dief in de nacht ons land als broedvogel te verlaten. Of gloort een glimp van hoop in het noordoosten van ons land?

Het prille begin
Om dat te illustreren willen we een heus liefdesverhaal met jullie delen. Op 26 juni 2011 werd op de westpunt van het Duitse Waddeneiland Wangerooge een prachtige jongedame blauwe kiekendief geringd. Dit seizoen (2014) broedt ditzelfde vrouwtje in een tarweveld ergens in de Dollardpolders. Fotograaf Rein Hofman lukte het om haar eerder deze week voortreffelijk vast te leggen.

Op 3 juli 2011, tijdens zomers noodweer, vonden we in de buurt van Oudeschans een nest blauwe kiekendieven in een perceel zomertarwe. Het grootste deel van dit tarwe was door slagregens plat gaan liggen en een paniekerige vrouw blauwe kiekendief vloog rond. In haar door het tarwe overdekte nest twee pasgeboren jongen en een uitkomend ei. We stutten het vallende tarwe (we hadden geen vijf minuten later moeten komen) met een paar bamboestokken en zagen dit vrouwtje snel terugkeren. We gaven geen knip voor de kansen van dit nest, maar toen we een dag later gingen controleren bleek het derde ei te zijn uitgekomen en piepten de drie jongen ons toe. Het nest werd met een kooi beschermd, en ruim vier weken later vlogen er drie prachtige dikke jongen uit: een vrouwtje en twee mannetjes.

Het oudste mannetje vingen we een paar dagen geleden terug in de Dollardpolders. Hij gaat inmiddels met een hightech GPS-logger door het leven en heeft de naam “Jules” gekregen. Het Duitse wijfje en “Jules” hebben momenteel vier jongen van 2 tot 3 weken oud, die eind deze maand uit zullen vliegen uit een, eveneens, beschermd nest.

Blauwe kiekendief in de akkers
Sinds 2009 broeden er jaarlijks blauwe kiekendieven in de Groninger akkers. Behalve in het veldmuizendaljaar 2013, hebben deze vogels flink wat jongen geproduceerd met gemiddelde gewichten hoger dan normaal. Jongen dus met goede perspectieven om de, altijd kritieke, eerste winterperiode door te komen. Ook hier hebben we geen model nodig om in te schatten dat we op de goede weg zitten.

In de tussentijd hebben we ongeveer 100 hectares extra kiekendieffoerageergebied weten te organiseren, waar ook andere soorten volop op meeliften. We zijn tevens druk doende om elders natuurbeheersmaatregelen voor de blauwe kiekendief op poten te zetten.

Het liefdesverhaal van een Duits wijfje en een Gronings mannetje laat in een notendop zien hoe het kan werken. De komende jaren zullen wij met een mix van kennisvergaring, bescherming van nesten en het organiseren van effectief beheer er alles aan doen om de blauwe kiekendief als broedvogel voor Nederland te behouden. Met dezelfde mix van kunde, vlijt en doorzettingsvermogen als we al 25 jaar voor de grauwe kiekendief inzetten. En wie weet zullen de blauwe kiekendieven in de akkers fungeren als bronpopulatie voor hervestiging in het Waddengebied.

Tekst: Ben Koks & Oike Vlaanderen, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Foto's: Nadine Knipping, Rein Hofman, Martijn de Jonge, Ben Koks, André Eijkenaar