Zeldzame broedvogels in Duin en Kruidberg Zuid-Kennemerland

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Opvallend geboortenieuws van Natuurmonumenten uit Duin en Kruidberg in Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Deze zomer heeft een paartje grauwe klauwieren gebroed in open duingebied in een meidoorn en een paartje bijeneters heeft genesteld in de steile rand van een duinmeertje.

Grauwe klauwier
Het waren spannende tijden voor de boswachters. Begin juni werden een mannetje en een vrouwtje grauwe klauwier ontdekt in Duin en Kruidberg. De grauwe klauwier is een karakteristieke soort voor het open duin. De grauwe klauwier is in Nederland een schaarse broedvogel en staat om die reden ook op de Rode Lijst van bedreigde vogels. Hij voelt zich thuis in halfopen landschap met doornachtige struiken waar veel grote insecten voorkomen, maar ook reptielen en vogeltjes. Klauwieren zijn vooral ook bekend om hun eigenschap om prooidieren te spiesen op doornachtige struiken, waardoor ze een soort voorraadkamertje hebben.

Natuurmonumenten heeft ervoor gekozen om dit broedgeval stil te houden, zodat de vogels ongestoord konden gaan broeden. Vanaf een observatiepunt waren de vogels vaak goed te zien.

Het laatste broedgeval van grauwe klauwieren in Duin en Kruidberg dateerde uit 1978. Toen waren in de duinen al de gevolgen te zien van massale konijnensterfte, verdroging, een teveel aan stikstofdepositie en overwoekering van duingraslanden door met name Amerikaanse vogelkers: het duin groeide dicht, openheid en afwisseling verdwenen. Om dit tegen te gaan zijn de afgelopen jaren diverse maatregelen uitgevoerd, onder andere het project Dutch Dune Revival. Daarbij zijn met Europese steun windgaten gegraven in de duinen waardoor de wind vrij spel krijgt, en is grond afgegraven en veel Amerikaanse vogelkers weggehaald. De duinen kunnen zo weer gaan stuiven, dat is belangrijk voor de variatie voor planten en dieren. Er is ook een duidelijk herstel zichtbaar in de konijnenstand. Het weer broeden van een specialist als de grauwe klauwier is voor de beheerders van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland een bewijs dat ze op de goede weg zijn. Begin augustus werd het vogelechtpaar vaak gespot bij het voeren van hun (twee) jonkies.

Bijeneter
Er was nog een grote verrassing deze zomer. Half juni werden twee bijeneters gespot. Dit zijn kleurrijke, tropisch uitziende vogels, die leven van insecten en vooral gek zijn op hommels en bijen. De vogels worden wel vaker gezien in Nederland, maar het is uiterst zeldzaam dat ze hier broeden. Later in juni zag een onderzoeker de bijeneters een nestgang graven in een steile rand langs een duinmeer. In het belang van de vogels, vanwege hun grote zeldzaamheid en de kwestbare ligging van het nestgat, heeft Natuurmonumenten besloten dit broedgeval ook even geheim te houden en het pas wereldkundig te maken als er sprake zou zijn van een geslaagd broedgeval. Dus als de jongen veilig het nest hebben verlaten. Het is fascinerend dat zulke kleurrijke en opvallende vogels zich toch zo goed kunnen verbergen.

Boswachter Ruud Luntz van Natuurmonumenten: “ We zagen eind juli dat de ouders voedsel brachten. Wat een mooi en spectaculair gezicht om deze kleurrijke vogels te zien jagen op insecten. Door de telescoop konden we zien dat ze dan met een bek vol hommels en andere insecten het nestgat in doken. Op 7 augustus zijn we vroeg weer gaan kijken, bij aankomst hebben we duidelijk de karakteristieke roep van bijeneters gehoord, maar geen vogels gezien. Niet bij hun vaste uitkijkpost en ook niet bij de nestingang. Dat kon betekenen dat dit vogelgezin was uitgevlogen. Toen na vele uren nog geen vogels werden gezien, werd besloten om voorzichtig te gaan kijken. Daar bleek dat de nestgang door een vos was ondergraven en dat de aanwezige jonge vogels gepredeerd waren door een vos. Jammer, maar ook dit is natuur. Er is later nog een volwassen bijeneter gezien, maar ook die is vertrokken naar het zuiden.

Wellicht voelen bijeneters zich steeds beter thuis in ons veranderend klimaat. De broedlocatie leek ideaal, voldoende rust en voedsel aanwezig. Hopelijk proberen de bijeneters het opnieuw en kiezen ze de volgende keer een wat hogere steilkant uit.

Bron: Natuurmonumenten
Foto's: Piet Munsterman, Saxifraga; William Kreijkes, GFD-licentie