Grauwe klauwier kroon op werk Boerenbuitengebied Muntendam

Onderzoeker Raymond Klaassen arriveerde op 28 mei 2018 om 5:30 uur in de ochtend in het Boerenbuitengebied Muntendam voor het onderzoek naar het habitatgebruik van gele kwikstaarten. Het moment dat hij uit de auto stapte hoorde hij enkele nasale fluittonen, wat hem deed beseffen dat deze dag een heel andere wending zou nemen. In een meidoornstruik voor hem zat een mannetje grauwe klauwier uit volle borst te zingen!

De grauwe klauwier is in Nederland een vrij schaarse broedvogel van heide- en veengebieden. Deze in Oost-Afrika overwinterende trekvogel stelt hoge eisen aan zijn broedgebied. Hij heeft een half open landschap nodig dat een structuurrijke vegetatie met een rijk aanbod aan grote insecten kent. Omdat juist de grotere insecten als eerste verdwijnen wanneer de biodiversiteit achteruitgaat, is de kritische grauwe klauwier een indicator voor een biodivers landschap. De grauwe klauwier staat dan ook bekend als 'ambassadeur voor natuurherstel'.

Grauwe klauwier in open akkergebied

Het is opmerkelijk een grauwe klauwier midden in een landbouwgebied aan te treffen, zeker gezien de algemene achteruitgang van zijn hoofdvoedsel, insecten, in landbouwgebieden. De terugkeer van de grauwe klauwier in Boerenbuitengebied Muntendam is het resultaat van de inspanningen van akkerbouwers Peter Harry Mulder en Eline Ringelberg die samen met buurtbewoners en vrijwilligers, en in samenwerking met gemeente en waterschap, landschapselementen als overhoekjes en struweel aanlegden. Ook worden de bermen in het gebied ecologisch beheerd. Al deze maatregelen samen hebben als doel om de omstandigheden voor akkervogels te verbeteren, maar ook om meer nuttige insecten als natuurlijke plaagbestrijders te krijgen zodat er minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn.

Deze inspanningen om de biodiversiteit te bevorderen hebben tot een meetbare toename van het aantal geelgorzen en grasmussen geleid. En nu dus, als kers op de taart, een grauwe klauwier, in één van de overhoekjes die speciaal voor deze soort werden ingericht.

De grauwe klauwier heeft tien dagen uit volle borst gezongen, maar helaas verscheen er geen vrouwtje ten tonele, en dus koos ook het mannetje het hazenpad. Dat de vogel het Boerenbuitengebied Muntendam uitkoos, laat zien dat het gebied in ieder geval vanuit klauwierenperspectief geschikt is, wat optimisme wekt voor een meer permanente vestiging in de toekomst. De terugkeer van de grauwe klauwier is hopelijk vooral ook een inspiratiebron voor andere boeren die een praktische bijdrage aan het herstel van biodiversiteit willen leveren. Boerenbuitengebied Muntendam laat zien dat met relatief eenvoudige maatregelen, zoals kruidenrijke bermen en de aanleg van veldstruweel in overhoekjes, en in samenwerking met gemeenten en waterschappen, er al veel bereikt kan worden.

Meer weten?

• Lees meer over Peter Harry en Eline in het natuurbericht 'Boer biedt akkervogels de ruimte op zijn bedrijf'
• Boerenbuitengebied Muntendam is gelegen in de veenkoloniën, een landbouwgebied dat relatief rijk is aan akkervogels. Zie hierover het natuurbericht 'De veenkoloniën, een ongekende schatkamer voor akkervogels'
• De inspanningen van van de boeren en burgers van het boerenbuitengebied Muntendam zijn te volgen via hun website www.boerenbuitengebied.nl en de facebookpagina Boerenbuitengebied Muntendam. Vrijwilligers die zelf hun handen uit de mouwen willen steken kunnen zich ook via deze kanalen of per e-mail melden voor veldwerkdagen.

Tekst: Raymond Klaassen, Werkgroep Grauwe Kiekendief & Peter Harry Mulder, Boerenbuitengebied Muntendam
Foto’s: Werkgroep Grauwe Kiekendief