Eekhoorns krijgen bruggen om bossnippers te verbinden

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Door de hoge verkeersintensiteit en het dichte verkeersnet belanden in Vlaanderen jaarlijks veel dieren onder de wielen. Na een analyse van het tel- en registratieproject “Dieren onder de wielen” probeert Natuurpunt nu concrete maatregelen te treffen om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. Voor eekhoorns kan het plaatsen van een eekhoornbrug, een verbinding tussen twee boomkruinen aan beide zijden van de weg, doeltreffend zijn om overstekende dieren van een gewisse dood te redden. De eerste voorstellen van Natuurpunt om bruggen ter hoogte van de gekende knelpunten te plaatsen, werden enthousiast onthaald door steden en gemeenten. Gloort er hoop aan de eekhoornhorizon?

Door de vele wagens en het grote aantal wegen die ons land doorkruisen heeft ons wegennet een zeer grote impact op de natuurlijke populaties van verschillende soorten. Eekhoorns zijn helaas regelmatig slachtoffer van ons verkeer, in totaal werden 952 dode eekhoorns gemeld in de periode tussen 2008 en 2012. De pieken met het grootste aantal slachtoffers vallen voornamelijk in de paringstijd of op het moment dat de jongen op eigen benen moeten staan. Bij de zogenaamde ‘mating chase’ achtervolgen een of meerdere mannetjes een vrouwtje. De regels zijn duidelijk: de aanhouder wint en mag als beloning met het vrouwtje paren. Tijdens dit paringsritueel hebben de eekhoorns maar weinig aandacht voor wat er rondom hen gebeurt en plegen ze roekeloos wegen over te steken, met soms fatale gevolgen. Ook jongen die na drie maand op zoek moeten naar hun eigen leefgebied zijn zich vaak niet bewust van het gevaar van de weg en zijn dus makkelijke slachtoffers. Zelfs buiten deze periodes eist het verkeer een hoge tol bij eekhoorns.

Als we op zoek gaan naar de oorzaken van deze hoge aantallen slachtoffers in het verkeer, stellen we vast dat de bestaande bosfragmenten in Vlaanderen erg versnipperd zijn. In plaats van een aantal grote bossen vind je in België een mozaïek van kleine verspreide bosjes, gescheiden door barrières van asfalt. Hierdoor kunnen heel wat diersoorten niet genoeg voedsel vergaren in een enkel bosje. Om te overleven zijn ze genoodzaakt om de weg over te steken.

Is het te laat om er nog iets aan te doen? Nee, door een uitbreiding van de totale oppervlakte bos kunnen eekhoorns meer voedsel vinden in een aaneengesloten perceel bos waardoor ze minder genoodzaakt zullen zijn om wegen over te steken. Iedereen kan zijn steentje hieraan bijdragen door mee te sparen voor meer bos in Vlaanderen met de actie ‘Bos voor iedereen’. Bijkomend kunnen knelpunten ook aangepakt worden door veilige oversteekplaatsen te creëren voor de eekhoorns, plaatsen waar ze zonder risico de wegen kunnen oversteken.

Eekhoorns leven voornamelijk in de boomkruinen. Als ze niet aan de overkant van de weg geraken via de boomkruinen kunnen ze niet anders dan afdalen en via de grond de weg oversteken. Deze beslissing zal voor een aantal individuen fataal zijn. Met behulp van een dik touw of net kan een boombrug of eekhoornbrug worden gemaakt die boomkruinen aan beide zijden van de weg verbindt. Zo kunnen de eekhoorns de weg oversteken op een veilige hoogte. Met deze zeer eenvoudige maatregel kunnen heel wat eekhoorns gered worden. Door het installeren van eekhoornbruggen kunnen ook andere, meer zeldzame boombewonende soorten zoals onder andere de boommarter, hazelmuis en eikelmuis geholpen worden bij het oversteken van de weg. Bovendien kunnen deze boombruggen ook door vleermuizen gebruikt worden als leidraad tijdens hun nachtelijke vliegroute. Boombruggen of eekhoornbruggen helpen dus hoofdzakelijk eekhoorns bij het oversteken van de weg maar kunnen ook voor andere soorten soelaas bieden.

Het concept van de eekhoornbruggen staat niet meer in zijn kinderschoenen maar toch is er al meer over geschreven dan er effectief geplaatst zijn. Natuurpunt wil daar nu verandering in brengen. Stagiaire Maaike Vercauteren (UGent) stelde een handleiding samen voor het installeren van eekhoornbruggen. Uit de data van het project Dieren onder de wielen haalde ze de belangrijkste knelpunten voor eekhoorns naar boven en onderzocht met de lokale vrijwilligers van Natuurpunt hoe er in samenwerking met de gemeente een eekhoornbrug kan geplaatst worden. De voorstellen werden op verschillende plaatsen enthousiast onthaald door zowel de vrijwilligers als de gemeentes en de gesprekken zijn nu lopende.

Wilt u meer informatie over eekhoornbruggen en over de installatie ervan? Neem dan contact op met Diemer.Vercayie@natuurpunt.be. Verkeersslachtoffers invoeren kan je op www.dierenonderdewielen.be.

Tekst: Maaike Vercauteren, Universiteit Gent & Natuurpunt Studie
Foto: Robin Vanheuverswyn