Eekhoorn gebruikt faunaportalen over A12
ZoogdierverenigingDe faunaportalen zijn primair bedoeld om de barrièrewerking die een snelweg met zich meebrengt voor boommarters te reduceren, evenals het verminderen van verkeersslachtoffers onder boommarters. De eekhoorn is een soort die hier als goede klimmer van meeprofiteert. Op deze wijze kan genetische uitwisseling plaatsvinden tussen de populaties aan beide zijden van de weg.
Eekhoorn steekt via het faunaportaal de A12 over (Bron: Heijmans)
Geleiding en veilige oversteek
Via touwen kunnen eekhoorns en boommarters vanaf de grond of vanuit bomen de wegportalen bereiken en via een goot in het portaal de A12 veilig oversteken. Wegportalen bestaan vaak al of worden aangelegd voor matrix- of verkeersborden. Deze portalen kunnen zo worden ingericht dat ze ook geschikt zijn voor het oversteken van dieren.
Ter hoogte van de twee faunaportalen over de A12 is een speciaal raster aangebracht (met gladde schermen waar niet tegenop geklommen kan worden). Het raster moet ervoor zorgen dat boommarters en eekhoorns niet zomaar de snelweg kunnen oversteken, maar naar de faunaportalen, een ecoduct, of enkele onderdoorgangen worden geleid.
Ervaringen met faunaportalen
Het gebruik van voorzieningen om soorten veilig over een weg te geleiden is niet nieuw als ontsnipperingsmaatregel. Zo bevinden zich in Nederland meerdere (touw)bruggen over gemeentelijke of provinciale wegen, die voor eekhoorns zijn aangelegd (onder andere in Amsterdam, Den Haag, Roermond en Otterlo). In de meeste gevallen worden deze ook door eekhoorns gebruikt. Bij de eekhoornbrug in Den Haag is afgelopen jaar ook meerdere keren het gebruik door een boommarter vastgesteld.
Het gebruik van een wegportaal als onderdeel van een faunaportaal is niet nieuw. Ook bij een wegportaal over de A12 op de Utrechtse Heuvelrug, die in 2004 door Rijkswaterstaat geschikt werd gemaakt als oversteekmogelijkheid, werd het gebruik door een eekhoorn vastgelegd. In 2012 kwam dit portaal bij de verbreding van dit deel van de A12 te vervallen. In de korte tijd dat het faunaportaal gemonitord werd, werden geen boommarters waargenomen.
Geduld is een schone zaak
De huidige faunaportalen over de A12 zijn de afgelopen jaren continu gemonitord met behulp van camera’s. Dat het enige tijd duurt voordat een faunaportaal over een snelweg door beoogde soorten in gebruik wordt genomen is niet zo vreemd. Het gaat om een grote constructie die zich nog in de omgeving moet ‘nestelen’. Na enige tijd verdwijnen allerlei geurtjes die verstorend kunnen werken en daarnaast heeft de vegetatie rondom passages tijd nodig om te ontwikkelen, zodat voldoende dekking en geleiding naar de voorziening ontstaat. Wel maken boommarters inmiddels gebruik van verschillende onderdoorgangen van de A12 tussen Arnhem en Ede.
Nu de eerste eekhoorns gebruik hebben gemaakt van de faunaportalen, is de kans groter geworden dat er meer dieren over gaan steken, zowel eekhoorns als boommarters. Dieren die een oversteek maken laten vanuit geurklieren aan de zolen een geurspoor achter waardoor andere dieren weten dat deze mogelijkheid aanwezig is. De komende jaren hopen we daarom dat zowel eekhoorns als boommarters gebruik gaan maken van deze faunaportalen.
Tekst: Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging; Jan Borst, Ecogroen; Jan Willem Burgmans, Heijmans; Maikel Aragon van den Broeke, Rijkswaterstaat
Foto's: Aaldrik Pot; Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging; Heijmans
Film: Heijmans