Zeer zeldzaam Bleekbruin staalsteeltje gevonden in Zwanenwater

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Afgelopen week werden er Bleekbruine staalsteeltjes waargenomen in een schraal kruidenrijk, vochtig duingrasland van het Zwanenwater (NH). Deze stonden hier in gezelschap van planten als Welriekende nachtorchis, Gelobde maanvaren en Vleugeltjesbloem. Het Bleekbruin staalsteeltje is in Nederland zeer zeldzaam en staat als bedreigd op de Rode Lijst.

Het Zwanenwater van Natuurmonumenten is al vele jaren bekend als een natuurgebied waar zeldzame satijnzwammen voorkomen. Satijnzwammen behoren tot een zeer vormenrijke groep van paddenstoelen. Staalsteeltjes horen tot zo’n groep binnen de satijnzwammen.

Staalsteeltjes danken hun naam aan de opvallend gladde gepolijste en vaak staalblauwe stelen. Velen vinden ze één van de kleurrijkste en mooiste paddenstoelen die er zijn. De meeste soorten komen alleen voor op onbemeste schrale plaatsen in graslanden.

In deze tijd met zijn intensieve veehouderij behoren schrale graslanden tot een zeldzaam geworden fenomeen. Vele soorten staalsteeltjes zijn daardoor zeldzaam geworden en staan op de Rode Lijst. Enkele zijn zelfs in Nederland uitgestorven.

Het Bleekbruin staalsteeltje (Entoloma sodale) behoort tot één van de meest veeleisende soorten die we kennen. Het voorkomen van deze juweeltjes in terreinen wordt door terreinbeheerders terecht als zeer bijzonder ervaren.

Toch zijn er in Nederland gelukkig ook nog terreinen te vinden, zoals het Zwanenwater,die van oudsher bekend staan om hun staalsteeltjes. Tot nu toe werden er van het Zwanenwater zes soorten staalsteeltjes geregistreerd.

Waarschijnlijk komen er meer staalsteeltjes in het Zwanenwater voor, maar zijn deze gemist door hun vroege verschijning. Door het vroege verschijnen van sommige staalsteeltjes in een periode van het jaar waarin nog nauwelijks naar paddenstoelen wordt gekeken schitteren staalsteeltjes op de inventarisatielijsten door hun afwezigheid!

Tekst en foto: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging