Winterjuffer op de foto

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Op Waarneming.nl en Telmee zijn in december weinig libellen gemeld. Naast een senegalees lantaarntje, een exoot die in een aquarium werd aangetroffen, alleen wat larven en een bruine winterjuffer. Deze overwintert als juffer en is, met wat ervaring, wel te vinden.

Bijna alle libellen zijn momenteel als larve in het water aanwezig. Ze houden zich met deze lage temperaturen gedeisd en zitten weggekropen in de bodem of tussen waterplanten. Als je met een schepnet het water onderzoekt kun je er af en toe een vangen. Zo zijn er meldingen van larven van variabele waterjuffer en grote roodoogjuffer. De enige libellenwaarnemingen hebben betrekking op de bruine winterjuffer.

De winterjuffers zwerven in het najaar kilometers ver om uiteindelijk op een heideveldje of ruig graslandje een overwinteringsplek te vinden. Ze gaan daar stil zitten, meestal in een pol heide of gras en je moet wel echt goed zoeken om ze te vinden, maar elke winter zijn er liefhebbers die ze ontdekken en fotograferen. Het blijft een spectaculair gezicht: een juffer in de sneeuw. Ook dit jaar zijn er al weer foto’s geplaatst op Waarneming.nl en Telmee.

Om de vorst te overleven hebben winterjuffers, net als bijvoorbeeld citroenvlinders, een soort antivries in hun lichaam. Dit zorgt ervoor dat ze een temperatuur tot 15 graden onder nul makkelijk kunnen overleven. Als de winter bijna ten einde is worden de winterjuffers weer actief. Bij zonnig weer en bij een temperatuur vanaf ongeveer 12 graden kunnen ze weer vliegend gezien worden. Soms is dit al in februari. De juffers zijn dan heel donker geworden en de ogen krijgen aan de bovenkant een blauwige kleur. Vanaf maart zijn de eerste winterjuffers weer bij het water aanwezig, veel eerder dan andere libellen. De voortplanting vindt plaats van maart tot in mei. In de zomermaanden, wanneer andere libellensoorten boven water volop in de weer zijn, leven winterjuffers als larve onder water. In augustus en september sluipt een nieuwe generatie winterjuffers weer uit, klaar voor de volgende winter.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Andre den Ouden; Jordi Strijdhorst