Duinvlinders onder druk

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op [publicatiedatum]

De duinen waren jarenlang zeer vlinderrijk en het leek of de achteruitgang daar minder dramatisch was dan in het binnenland. Toch zien we nu dat veel vlinders in de duinen het moeilijk hebben.

In het februarinummer van het tijdschrift Vlinders staat een artikel van Rienk Slings (PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland) over de vondst van een opschrijfboekje uit de jaren 1947 tot 1949. Het ging om een zorgvuldig bijgehouden register van de waargenomen vlinders in het duingebied tussen Egmond en Wijk aan Zee. In het artikel worden die gegevens vergeleken met de vlinderstand nu. Een aantal van de genoemde soorten is inmiddels niet meer in het duingebied aanwezig. Moerasparelmoervlinder, grote vos en rouwmantel zijn inmiddels uit heel Nederland verdwenen. Veldparelmoervlinder, zilveren maan en grote parelmoervlinder kwamen toen nog in de duinen voor, maar zijn daar inmiddels al jaren weg. De duinen toen waren veel opener dan nu het geval is. Het zijn dan ook vooral de soorten van schrale, open, bloemrijke terreinen die een veer hebben moeten laten. Het is niet alleen maar kommer en kwel, want er zijn ook soorten die nu meer aanwezig zijn dan toentertijd. Dan praten we vooral over de soorten die van wat ruigere omstandigheden houden, zoals bont zandoogje en landkaartje.

De achteruitgang van vlinders heeft zich vooral voltrokken tussen 1950 en 1980, maar toen in 1990 het Meetnet dagvlinders startte, waren de duinen nog het soortenrijkste gebied. Ook in de periode tot 2000 werden op de monitoringroutes in de duinen nog erg veel vlinders geteld, zowel qua soorten als qua individuen. De laatste tien jaar zien we echter juist in de duinen een sterke achteruitgang. Gemiddeld worden er op een route bijna zeven (!) soorten minder gezien dan bij het begin van de tellingen in 1990. Dit is een achteruitgang van 35 procent. Mede door de lage konijnenstand zijn veel duingebieden sterk vergrast en ook groeien veel open duinvalleien dicht met duindoorn en vooral amerikaanse vogelkers. Gelukkig komen soorten als aardbeivlinder, kommavlinder en bruine eikenpage nog steeds voor in de duinen, maar het is lang niet meer het soortenrijkste gebied in Nederland. Door de duinbeheerders wordt hard gewerkt aan het opnieuw open maken van de vergraste en verboste delen en ook is men bezig om de verdroging tegen te gaan. Maar ook deze activiteiten staan onder druk nu er zulke onevenredig zware bezuinigingen worden aangekondigd op de natuur.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting