Zwarte specht speelt verstoppertje in het bos

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

Het is nu spechtentijd: alle spechtensoorten zijn actief en dat geldt zeker ook voor de majestueuze zwarte specht. Zoek hem in de grote boscomplexen van ons land en let op de luide roffel en de opvallende roep.

“De” specht van ons land is de grote bonte specht, die je nu overal kunt horen roffelen. Roffelen heeft dezelfde functie als zang bij zangvogels en dient paarvorming en territoriumafbakening. Is de roffel van de grote bonte specht tamelijk kort, de veel zeldzamere zwarte specht roffelt indrukwekkend luid en lang aangehouden. Toch is deze niet vaak te horen, zwarte spechten communiceren meer vocaal; de vluchtroep (kruu-kruu-kruu-kruu) en de zitroep (klieee...) zijn het meest te horen. De baltsroep lijkt een beetje op het lachen van een groene specht. Luister naar de diverse geluiden van de zwarte specht.

Het is maar goed ook dat de zwarte specht, bijna zo groot als een kraai, regelmatig roept, want je loopt er niet zomaar tegen aan. Het activiteitengebied van de zwarte specht is groot en bestrijkt enkele vierkante kilometers. Ze verschuilen zich bovendien graag achter stammen. Daarbij is hij schaars. Rond 2000 broedden er 1100 tot 1600 paren in Nederland, hoewel de laatste jaren het aantal dichter tegen de 1100 paar aan zal zitten.

De zwarte specht broedde pas rond 1910 voor het eerst in Nederland. Door de aanplant van uitgestrekte naaldbossen, onder andere op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug, kwam er veel geschikt leefgebied beschikbaar en kon de zwarte specht vanuit Duitsland en België ons land koloniseren. In de jaren twintig en dertig vond een sterke expansie van het broedgebied plaats, ondanks vervolging. Zwarte spechten werden destijds volop geschoten vanwege vermeende schade in de bosbouw. Nu broeden ze vooral in de hoge delen van Nederland, in de grote bosgebieden van Gelderland, Utrecht, Overijssel, Drenthe, Brabant en Limburg. In de bossen van de binnenduinrand is de soort uiterst schaars.

Zwarte spechten komen in Nederland het meest voor in uitgestrekte naaldbossen, afgewisseld door beukenlanen en –percelen. Ze hakken hun nestholte vooral uit in dikke beuken. Zwarte spechten foerageren graag in jong naaldhout op mieren (vooral houtmieren) en eten ook larven van in dood hout levende kevers.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Mark Zekhuis, Saxifraga
Film: Henk E. Groenewoud