Zwarte specht eenmalig gebruik

Zwarte specht gedijt bij ‘ramp en tegenspoed’

Sovon Vogelonderzoek Nederland
30-MRT-2023 - Nooit broedden er zoveel zwarte spechten in de Drentse bossen als na de twee zware stormen van 1972 en 1973, die complete lappen bos omverbliezen. Daarna daalde het aantal zwarte spechten weer, maar sinds 2000 heeft boskap een gunstig effect op de stand. Dat schrijft Willem van Manen van Sovon Vogelonderzoek Nederland in het nieuwe nummer van De Levende Natuur.

Van Manen doet al jaren onderzoek naar deze fraaie vogels: een halve meter gitzwart met een vuurrode kruin.

Gedijt bij kap

Zwarte spechten broeden sinds 1929 in Drenthe. De bossen daar werden ouder en het beheer ervan veranderde. De populatie groeide tot een piek van zo’n honderd paar rond 1980. In de jaren negentig daalde het aantal tot zestig paar en nu broeden er ongeveer tachtig paartjes.

Gereconstrueerd aantalsverloop van Drentse zwarte spechten in dennenbos op stuifzand en productiebos op heideontginning, waarvan in een deel vanaf 2000 vernatting, veel kap en aantasting door bastkevers plaatsvond (aangetast)De hoogste dichtheden in Drenthe halen de zwarte spechten in dennenbos op zandgrond. Toch is productiebos met vooral sparren zeker zo belangrijk, vanwege de veel grotere oppervlakte die die bossen innemen. Van Manen merkt op dat, zolang er niet werd ingegrepen in sparrenbossen, de spechtendichtheden laag bleven. De kap van bospercelen bracht daarin verandering. Net als na beide stormen, vinden zwarte spechten in de door zulke ‘rampen’ aangerichte ravage waarschijnlijk meer dood hout met voedsel voor hun jongen.

Tijdelijk effect

Het gunstige effect van boskap op de aantallen zwarte spechten is tijdelijk; er moet telkens een nieuwe voorraad dood hout zijn. De spechten hebben er alleen wat aan als na de kap de stobben achterblijven, anders neemt de voorraad dood hout niet toe. Zwarte spechten eten graag mieren en hun broed, evenals boktorlarven. Boktorlarven zijn groter en voedzamer dan mierenlarven en zijn in trek als kuikenvoer. Zowel mieren als boktorren leven in dood naaldhout. Hoewel zwarte spechten in Nederland hun holen vrijwel alleen in beukenbomen uithakken, kiezen ze beuken die in de buurt van naaldbos staan. Zeker als daar oude, stervende en dode naaldbomen bij zijn.

Special over bossen

  • Het volledige artikel is ook online te lezen in De Levende Natuur. Deze editie van de Levende Natuur is een special over bossen. Daarin staan ook de volgende artikelen: Herten houden bosverjonging tegen, Klimaatbestendig bos, Verrassende soortenrijkdom in boomkronen, Oeroude Brabantse leembossen en 100 jaar bospest op Terschelling.

Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Rob Zakee
Figuur: Willem van Manen

 

  

  

Laatste berichten

Zie ook