In een bruin verleden: oer-zoogdieren waren donker van kleur

Sommige dinosauriërs hadden prachtige, bonte veren, maar de zoogdieren die in dezelfde periode leefden, zagen er een stuk minder vrolijk uit. Donkere, bruine tinten waren lange tijd de enige kleuren die de vachten hadden. De onderzoekers analyseerden zes verschillende fossielen, van 165 tot 100 miljoen jaar oud, en zagen dat ze allemaal een vergelijkbare, egale kleur hadden. In de fossielen bestudeerden ze de zogeheten melanosomen. Dat is microscopisch celmateriaal dat melanine bevat en de kleur van huid, vacht en veren bepaalt. De onderzoekers vonden met name de soort die bijdraagt aan bruine en zwarte tinten, en konden zelfs zien dat het met name de donkerbruine tinten waren die naar voren kwamen.

Eerder was al bekend dat vroege zoogdieren veel eigenschappen hadden van nachtdieren, zoals grote ogen en versterkte reukzintuigen, en de gevonden vachtkleur past precies in datzelfde plaatje. Ook nu zien we dat nachtdieren vaak een donkere, egale huid of vacht hebben. Er bestaat een donkerbruin vermoeden dat zoogdieren pas na het uitsterven van de dino’s interessante vachtkleuren en patronen zijn gaan ontwikkelen, en toen ging het ineens heel hard. "De huidige zoogdieren hebben allerlei verschillende kleuren, maar die zijn er niet alleen om mooi mee te zijn. Het helpt ze om hun lichaamstemperatuur op peil te houden, om gecamoufleerd te zijn of juist om op te vallen bij potentiële partners. Door te onderzoeken hoe de oudste zoogdieren er uitzagen, kunnen we meer leren over hun levens, en over hoe de huidige diversiteit ontstaan is", legt onderzoeker Liliana D’Alba van Naturalis uit. 

Nieuw oud zoogdier

De onderzoekers hebben ook meteen een nieuw oer-zoogdier ontdekt. De Arboroharamiya fuscus, waarbij 'fuscus' refereert naar de donkere vachtkleur. Het betreft een klein, eekhoorn-achtig zoogdier dat doet denken aan de moderne vliegende eekhoorn. Het fossiel had een bijzonder goed bewaarde vacht en kon dus goed gebruikt worden voor analyse.

Meer informatie

De wetenschappelijke publicatie:  'Mesozoic mammaliaforms illuminate the origins of pelage coloration', gepubliceerd in Science.

Tekst: Jade Eversmann, Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Chuang Zhao; Ruoshuang Li en anderen