Toekomst voor een natuurlijke delta

Nederland is een echt rivierenland. Rijn, Maas, Waal, IJssel, Schelde, Eems. De blauwe aders stromen door onze hele delta, maar nu ze zijn ingeklemd door dijken die steeds hoger moeten, loopt de scheepvaart vast en verdwijnt de natuur. Ons land wordt steeds kwetsbaarder voor overstromingen bij een hogere zeespiegel en hogere rivierafvoeren. Van de bewoners van een delta vraagt de zeespiegelstijging om mee te bewegen met de dynamiek van de zee en de rivieren. Maar waar bewegen we naartoe?

Die vraag staat centraal in 'De Monding van Morgen', waar Rik van der Linden het afgelopen jaar aan werkte. Hij maakte eerder de documentaire 'Het Vergeten Leven van Nederland - Rijnmaasmonding'. "Deze film was een reis op mijn geboortegrond en ik leerde de delta kennen vanaf de laatste ijstijd tot nu. Dat mijn geboortegrond piepjong is en dat het grotendeels gevormd is in een periode van snelle opwarming op aarde was een eye-opener voor mij. Ik besefte dat de geschiedenis van dit landschap de weg wijst naar de toekomst." Hoe die er uit zou kunnen zien, ontdekte Van der Linden in 'De Monding van Morgen', het vervolg op 'Het Vergeten Leven van Nederland'.

Met Esther Blom, directeur van ARK Rewilding Nederland en mede-auteur van de Toekomstvisie Rijn-Maasmonding (pdf: 7,6 MB) van ARK en het Wereld Natuur Fonds (WNF), wandelt hij door het wilde halfopen landschap van de Slikken van de Heen, dat opengehouden wordt door in sociale kuddes levende koniks, rode geuzen en wisenten. Met ecoloog en illustrator Jeroen Helmer loopt hij met camera en kwasten de dijk op en legt hij vast hoe Jeroen in het landschap zelf schetst hoe onze delta er uit kan zien als we meebewegen met de natuur in een opwarmend klimaat.

Ook spreekt Van der Linden met Han Meyer, voormalig hoogleraar stedenbouwkundig ontwerpen aan de TU Delft en leider van het onderzoeks- en onderwijsprogramma 'Delta Urbanism'. De afgelopen jaren onderzocht Meyer de balans tussen natuurlijke systemen en stedelijke ontwikkeling. Meyer houdt in de documentaire een warm pleidooi voor een nauwe samenwerking tussen stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, ingenieurs, ecologen en riviermorfologen. "Als je in de riviermonding getijdennatuur herstelt, kun je een natuurverbeteringsprogramma combineren met een veiligheidprogramma, een programma tegen verdere zoutindringing en de opbouw van een niet-fossiele industrie in de haven. Het zijn al bestaande programma's en opgaves en voor je het weet werken ze elkaar tegen, terwijl je ze heel goed met elkaar kunt combineren."

Rik: "Gaandeweg werd me duidelijk hoe we zowel het landschap, de unieke deltanatuur met de soorten die daarin thuishoren en onszelf een dienst bewijzen als we zout en zoet water weer laten mengen, als we het getij de ruimte geven, en als we de dynamiek weer toelaten." Zo is 'De Monding van Morgen' een pleidooi voor natuurlijke deltawerken.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

De Monding van Morgen in het kort (Bron: Firma Film)

De documentaire werd mede mogelijk gemaakt door ARK, WNF, de provincie Zuid-Holland, Vogelbescherming Nederland, hoogheemraadschap Hollandse Delta, hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard, het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (RTLG, Collectief Natuurinclusief), en Natuurmonumenten. En iedereen die met Rik van der Linden op pad is gegaan om zijn of haar verhaal te doen. Op 1 april om 13.00 uur is de première van 'De Monding van Morgen' in Rotterdam. Deze middag kijken we samen naar de film en denken we samen na over hoe deze film kan bijdragen aan de maatschappelijke dialoog over de toekomst van onze delta. Wil jij hierbij zijn? Laat het ons voor woensdag 25 maart weten! We verloten één kaartje en laten de inzenders op woensdag 25 maart weten wie er 1 april bij kan zijn! 

Rond 'De Monding van Morgen' worden de komende weken diverse dialoogavonden georganiseerd. De website over 'De Monding van Morgen' met het programma komt binnenkort online.

Meer informatie

• De toekomstvisie van ARK en WNF voor de Rijn-Maasmonding. 

Tekst: ARK Rewilding Nederland
Beeld: Rick van der Linden; Firma Film