Natuurjournaal 22 maart 2025

De letterzetter is een piepklein diertje, toch kan zijn aanwezigheid grote gevolgen hebben. Hij is genoemd naar de gangen die de larven en kevers in het hout maken. Die lijken namelijk wel een beetje op een krullerig handschrift. Ze leven vooral op verzwakte sparren, maar als het er veel zijn, kunnen ze ook schade aanrichten bij gezonde bomen. Op zich is de letterzetter heel nuttig. Op de open plekken die ontstaan als gevolg van de stervende sparren, is weer plaats voor allerlei ander bosleven. De beste oplossing in Nederland is zorgen voor meer gemengde bossen. In landen met veel naaldbossen, zoals Zweden en Duitsland, is de massale sterfte wel een probleem. 

Fijnspar is in grote aantallen door de mens aangeplant (Bron: Hans Dekker)

Fijnspar is het favoriete kostje van de letterzetter. Laat die boom nou net in grote aantallen door de mens worden aangeplant, hij wordt namelijk gebruikt als kerstboom. Een volwassen fijnspar kan tot wel veertig meter hoog worden. De vertakkingen van fijnspar zijn kenmerkend. Steeds zie je op gelijke hoogte een aantal takken bijna loodrecht op de stam staan rondom de stam. De takken zijn dicht bezet met fijne naalden, en de na de bloei met omlaag hangende vrouwelijke kegels. Binnen één boom bloeien de vrouwelijke bloemen (in kegels) als eerst, pas later bloeien de mannelijke kegels. Deze produceren soms zoveel stuifmeel, dat de bodem in een sparrenbos er helemaal geel gekleurd uit kan zien. 

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Beeld: Sonja en Lex, Waarneming.nl; Hans Dekker, Saxifraga