Stembussen verkiezing Insect van het Jaar geopend

Voor de vierde keer op rij vindt de verkiezing Insect van het Jaar plaats. Een belangrijk initiatief, want insecten zijn onmisbaar voor het leven op aarde. Ze zijn niet alleen voedsel voor andere dieren, maar ook rommelopruimers, recyclespecialisten en bestuivers van onder andere groenten en fruit. Toch worden deze wezens zelden gewaardeerd. Sinds 2022 wordt dan ook de verkiezing Insect van het Jaar georganiseerd door Taxon Foundation in samenwerking met EIS Kenniscentrum Insecten, de Nederlandse Entomologische Vereniging en Naturalis Biodiversity Center. Via de verkiezing vragen de organisatoren op een positieve manier aandacht voor insecten en hun plaats op, in en boven aarde.

Over het hoofd en onder de voet

“Omdat insecten zo klein zijn, worden ze door de meeste mensen over het hoofd gezien. Of ze worden onder de voet gelopen, vaak letterlijk”, vertelt Aglaia Bouma, insectendeskundige en een van de initiatiefnemers van de verkiezing. “Dat is onterecht, want insecten spelen cruciale rollen binnen het ecosysteem. En ze zijn ook nog eens oneindig fascinerend. Door deze verkiezing leren mensen elk jaar vijf van de twintigduizend Nederlandse insecten op een positieve manier kennen.”

Uit honderden ingezonden nominaties hebben de organiserende partijen vijf kandidaten gekozen die mogen meedingen. Ook dit jaar zijn dat minder bekende soorten. Denk daarbij aan dieren die meestal helemaal geen aandacht krijgen, of vooral in negatieve zin. “Maar het zijn wel allemaal insecten met een geweldig verhaal,” voegt Aglaia bevlogen toe.

De vijf kandidaten

Omdat insecten zelf hun geweldige verhaal niet goed kunnen vertellen, hebben de volgende vijf kandidaten ieder een enthousiaste bekende Nederlander die optreedt als ambassadeur:

• Zorgzame harkwesp – Bembix rostrata – bijgestaan door meervoudig verkozen beste vrouwelijk strafpleiter Bénédicte Ficq. Nederlands grootste graafwesp met haar grote, groene ogen zorgt goed voor haar kinderen: ze brengt haar larven steeds verse vliegen om te eten.

• Koele sneeuwspringer – Boreus hyemalis – gepromoot door presentator en talkshowhost Ajouad El Miloudi. Dit kleine insect is actief in de winter en plant zich dan voort: de vrouw zit dagenlang boven op de man. Hij houdt haar poten daarbij vastgeklemd met vleugels die vervormd zijn tot boogvormige haken.

• Paradoxale gewone perenbladvlo – Cacopsylla pyri – vertegenwoordigd door een van de meest gewaardeerde stemmen op NPO 1 Lara Billie Rense. Dit fraai gekleurde diertje laat zien dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen averechts kan werken, omdat juist natuurlijke vijanden erdoor gedood worden.

• Schooiende kleine knotssprietkever – Claviger testaceus – met de veelzijdige actrice en schrijver Georgina Verbaan als ambassadeur. Deze kleine blinde kever is zo aangepast aan zijn gastheer dat hij bijna een mier lijkt. Dat komt goed uit, omdat hij in nesten van weidemieren leeft, zich door hen laat voeren en hun eieren en larven eet.

• Schuchtere schaamluis – Pthirus pubis – gesteund door dichter, met voorheen een schepnet, René Oskam. ‘s Lands meest intieme insectensoort. Wij mensen met onze dikke, wat afgeplatte schaamharen zijn zijn enige natuurlijke habitat. Maar scheren en harsen bedreigt de biotoop van ons 'platje'.

Naar de stembus!

Iedereen kan tot 0.00 uur in de nacht van 2 op 3 april stemmen op een van de vijf kanshebbers via de website Insectvanhetjaar.org. Hier is ook meer informatie te vinden over de verschillende insecten die meedingen naar de titel. De bekendmaking van de winnaar vindt plaats op 6 april tijdens een live radio-uitzending van Vroege Vogels.

Winnaar 2024: de verscholen veldkrekel

Met maar liefst 31 procent van de stemmen won de veldkrekel (Gryllus campestris) de verkiezing van Insect van het Jaar 2024. Dit bijzondere diertje had presentator, schrijver en fotograaf Maurice Lede als ambassadeur. Hiermee trad de veldkrekel in de voetsporen van de wc-motmug (2023) en de waterschorpioen, de bijzondere wants die de eerste verkiezing in 2022 heeft gewonnen. Alle edities waren een groot succes en werden goed opgepikt in de media. Ook dit jaar zal het winnende insect een jaar lang extra aandacht krijgen: op sites, in kranten, in programma's op radio en tv en tijdens bijeenkomsten. Bovendien heeft een onderzoek dankzij de verkiezing extra aandacht gekregen. Hierin werd aangetoond dat de veldkrekel onder druk staat door de toename van stikstof.

Tekst: Taxon Foundation, EIS Kenniscentrum Insecten, Nederlandse Entomologische Vereniging en Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Marit Moerman; Insectvanhetjaar.org