Derde editie Insect van het Jaar van start

Insecten zijn onmisbaar voor het leven op aarde. Zo dienen ze bijvoorbeeld niet alleen als voedsel voor andere dieren of als rommelopruimers, maar zijn ze ook belangrijk voor de bestuiving van groenten en fruit. Toch krijgen deze fascinerende beestjes vaak niet de erkenning die zij verdienen. Sinds 2022 wordt dan ook de verkiezing Insect van het Jaar georganiseerd door Taxon Foundation in samenwerking met EIS Kenniscentrum Insecten, de Nederlandse Entomologische Vereniging en Naturalis Biodiversity Center. Via de verkiezingscampagne vragen de organisatoren op een positieve manier aandacht voor insecten en hun belang.

Einde aan de ‘pletreflex’

“Veel mensen hebben toch altijd nog een pletreflex als ze een insect zien”, vertelt Aglaia Bouma, insectendeskundige en een van de initiatiefnemers van de verkiezing. “Door ervoor te zorgen dat mensen insecten beter én op een positieve manier leren kennen, hopen we dat ze die pletreflex kunnen bedwingen. Insecten spelen namelijk een heel belangrijke rol in het ecosysteem. Ze zijn bovendien van ongekende schoonheid.”

Net als de voorgaande edities van de verkiezingscampagne staan ook dit jaar de meer onbekende soorten in de spotlights. Denk hierbij aan beestjes die meestal alleen negatief bekeken worden of die helemaal geen aandacht krijgen. “We hebben bewust niet gekozen voor ‘aaibare’ instapinsecten, zoals vlinders en libellen”, zegt Bouma lachend. “De uiteindelijke keuze was ontzettend moeilijk, want er waren meer dan vierhonderd nominaties, een verviervoudiging ten opzichte van vorig jaar!” Het Insect van het Jaar leeft dus echt.

De vijf kanshebbers

Omdat insecten zelf niet zo goed kunnen zeggen hoe interessant ze zijn, hebben de volgende vijf kanshebbers ieder een enthousiaste bekende Nederlander die optreedt als ambassadeur.

• Klimopkevercicade - Issus coleoptratus - vertegenwoordigd door kunstenares en schrijver Tinkebell. Vooral de jonkies van deze cicade zijn bijzonder: ze hebben wasdraden aan hun achterste waardoor de suikerrijke ontlasting niet blijft plakken en ook tandwielen tussen hun heupen om goed gericht te springen. 
• Kuststeenspringer - Petrobius brevistylis - gepromoot door cabaretier en radiomaker Dolf Jansen. Een oerinsect dat ontstond voordat vleugels evolueerden en dat zijn sprieten kan afbreken om te ontsnappen. Die groeien daarna weer aan.
• Reuzenertswesp - Leucospis dorsigera - bijgestaan door journalist en presentator Merel Westrik. Deze wesp heeft geen angel, maar een legbuis die over haar rug opgeborgen ligt en die ze door hard hout kan boren door haar lichaam als het ware uit te klappen. 
• Veldkrekel - Gryllus campestris - met presentator en schrijver Maurice Lede als ambassadeur. Als een mannelijke veldkrekel een vrouw zoekt, maakt hij een podium bij de ingang van zijn holletje en gaat daar zingen door zijn vleugels over elkaar te wrijven. 
• Veldwespwaaiertje - Xenos vesparum - gesteund door actrice en zangeres Babette van Veen. Een bizar beestje dat samen met een wespenlarve groot wordt: daar zit ze in. De wijfjes blijven daar hun hele leven en kunnen ervoor zorgen dat de wesp waarin ze wonen maanden oud wordt, in plaats van weken.

Stemmen maar!

Iedereen kan tot het middaguur op 12 april via Insectvanhetjaar.org stemmen op een van de vijf kanshebbers. Op deze website is meer informatie te vinden over de verschillende insecten die meedingen naar de titel. De bekendmaking van de winnaar vindt op 14 april plaats tijdens een live radio-uitzending van Vroege Vogels vanuit Naturalis.

Winnaar 2023: de wc-motmug

Met maar liefst 34 procent van de stemmen heeft de wc-motmug (Clogmia albipunctata) de verkiezing vorig jaar gewonnen. Dit bijzondere diertje had schrijver Hanna Bervoets als ambassadeur. Hiermee trad de wc-motmug in de voetsporen van de waterschorpioen, de bijzondere wants die de eerste verkiezing in 2022 heeft gewonnen. Beide edities waren een groot succes en werden goed opgepikt in de media. Ook dit jaar zal het winnende insect een jaar lang extra aandacht krijgen: op sites, in kranten, in programma's op radio en tv en tijdens bijeenkomsten.

Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Roy Kleukers (leadfoto: kuststeensspringer); Insect van het Jaar