Zes toffe torenvalk-feiten

1. Torenvalken hebben duivenoverlast

Torenvalk, rare naam voor een vogel die vooral broedt in nestkasten en oude kraaiennesten. Dat was ooit anders. Vroeger had bijna elke kerktoren wel een torenvalk, maar dat kan niet meer. De torens worden namelijk afgedicht om bewoning door duiven te voorkomen. Lastig, ook voor de valken! Van oorsprong bewonen ze rotsrichels en -spleten. Zie je ergens een torenvalk-nestkast hangen? Kijk dan eens goed met de verrekijker. Dikke kans dat er al jongen zijn die over het randje gluren.

2. Torenvalken helpen fruittelers

Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo vaak een torenvalk-nestkast hangt in een boomgaard? Dat komt omdat de fruittelers vaak last hebben van muizen die de wortels van jonge bomen aanvreten, en van spreeuwen die het fruit aanpikken. De torenvalk vangt muizen en houdt hopelijk de spreeuwen een beetje op afstand. Een win-winsituatie. Let wel: een torenvalk-nestkast in een weidevogelgebied is niet handig, omdat ze bij gebrek aan muizen ook weidevogeljongen kunnen pakken.

3. Torenvalken beginnen als ‘torrenvalken’

Jonge torenvalken zijn niet erg handig met het vangen van muizen, maar, oefening baart kunst. Ze beginnen als ‘torrenvalk’: lopend proberen ze kleine kevers en torren te pakken. Hebben ze er één, dan spreiden ze hun vleugels uit om die 'enorme' prooi af te schermen tegen mogelijke kapers. In die oefentijd worden ze nog bijgevoerd door de ouders.

4. Torenvalken besparen energie

Hun eigen energie wel te verstaan! In de winter komen veldmuizen elke twee uur boven de grond om te eten en dat weten torenvalken precies. Ze jagen op momenten dat er muizen zijn en niet de hele dag. Ze jagen ook alleen op plaatsen waar daadwerkelijk muizen leven. Hebben ze genoeg gegeten, maar is de muis nog niet op? Dan verstoppen ze de rest voor de volgende dag.

5. Torenvalken kunnen vliegend stilstaan

Torenvalken ‘bidden’ vaak langs de kant van de weg. Bidden is eigenlijk vliegend stilstaan in de lucht. Hij slaat snel met zijn vleugels, maar hangt op één plek en houdt zijn kop stil. Zo ziet hij alles op de grond, zelfs een onvoorzichtige muis, die hij meteen grijpt. Waarom jagen in de berm? Omdat de meeste graslanden muizenarmer worden en wegbermen nog wel veel muizen huisvesten.

6. Torenvalken leven ook in steden

Stadse torenvalken leven wel anders dan plattelandse. Eigenlijk zijn het muizenliefhebbers (drie of vier per dag), maar die vang je niet op een marktplein. Vandaar dat ze vooral op rondscharrelende mussen jagen, die ze pakken door een verrassingsaanval vanaf een onopvallend uitkijkpunt. In de winter wachten ze – slim – de spreeuwen op die in de stad komen slapen.

Jaar van de Torenvalk

2025 is het Jaar van de Torenvalk. Dankzij de leden van Vogelbescherming Nederland en samen met Sovon Vogelonderzoek Nederland kunnen we dit jaar op veel plekken het leefgebied van deze vertrouwde roofvogel verbeteren. Verder willen we ook meer over torenvalken te weten komen om ze nog beter te kunnen helpen. Er zijn drie onderzoeken waar ook jij aan mee kunt doen. Neem eens een kijkje om te zien of het wat voor je is.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Edwin ter Hennepe; Jenny Klinkert; Angel in 't Veld; Jan Lok